Επιστήμη

Οι ωκεανοί εκπέμπουν SOS: Το 12,7% των ψαριών απειλείται με εξαφάνιση

Οι ωκεανοί εκπέμπουν SOS: Το 12,7% των ψαριών απειλείται με εξαφάνιση Φωτογραφία: UNSPLASH
Ο αριθμός των ειδών ψαριών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση θα μπορούσε να είναι πέντε φορές υψηλότερος από ό,τι αναμενόταν.

Σύμφωνα με τις νέες προβλέψεις, το 12,7% των ειδών των ψαριών απειλείται με εξαφάνιση! Αυτή είναι μια σημαντική αύξηση από το 2,5% που εκτιμά η Διεθνής Ένωση Προστασίας της Φύσης (International Union for Conservation of Nature and Natural Resources, IUCN).

Αυτή η αποκαλούμενη «σιωπηλή εξαφάνιση» επηρεάζει 1.337 είδη, πολλά από τα οποία είναι κρίσιμα για τα οικοσυστήματα. Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό PLOS Biology, χρησιμοποίησε προηγμένη μηχανική μάθηση και τεχνητά νευρωνικά δίκτυα για την αξιολόγηση του κινδύνου εξαφάνισης σχεδόν 5.000 θαλάσσιων ειδών που δεν είχαν αξιολογηθεί προηγουμένως λόγω ανεπαρκών δεδομένων. Αυτά τα είδη ταξινομούνται από την IUCN ως ελλιπή δεδομένα, που σημαίνει ότι δεν τους είχε δοθεί επισήμως η απαραίτητη προστασία.

Η Κόκκινη Λίστα της IUCN παρακολουθεί επί του παρόντος πάνω από 150.000 είδη άγριας ζωής παγκοσμίως, καθοδηγώντας τις προσπάθειες διατήρησης όσων κινδυνεύουν περισσότερο. Ωστόσο, το μεγάλο ποσοστό των θαλάσσιων ψαριών με έλλειψη δεδομένων, που είναι 38% ή 4.992 είδη έχει αφήσει κενά σε αυτές τις προσπάθειες.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό, η ομάδα χρησιμοποίησε δύο μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης - ένα νευρωνικό δίκτυο και έναν αλγόριθμο μηχανικής μάθησης που εκπαιδεύτηκαν σε δεδομένα από 13.195 είδη, συμπεριλαμβανομένης της εμφάνισής τους, των βιολογικών χαρακτηριστικών, της ταξινόμησης και των ανθρώπινων χρήσεων. Όπου και τα δύο μοντέλα συμφωνούσαν ότι ένα είδος θα μπορούσε να κινδυνεύει, τότε καταμετρούταν μεταξύ των δεδομένων. «Με αυτόν τον τρόπο δημιουργήσαμε πιο ισχυρές προβλέψεις για την απειλή», είπε ο Nicolas Loiseau από τη MARBEC Unit (the Marine Biodiversity, Exploitation and Conservation Unit) στη Γαλλία.

Τα αποτελέσματα της διαδικασίας ήταν εντυπωσιακά. Ο αριθμός των απειλούμενων ειδών εκτινάχθηκε από τα 334 στα 1.671 — μια 5πλάσια αύξηση! Τα είδη που προβλέφθηκε ότι κινδυνεύουν να εξαφανιστούν χαρακτηρίζονταν συνήθως από μικρή γεωγραφική περιοχή, ρηχά ενδιαιτήματα, μεγάλο μέγεθος σώματος και χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης.

Περιοχές όπως η Θάλασσα της Νότιας Κίνας, η Θάλασσα των Φιλιππίνων και της Κελέβης, καθώς και οι δυτικές ακτές της Αυστραλίας και της Βόρειας Αμερικής, προσδιορίστηκαν ως hotspots για αυτά τα απειλούμενα είδη.

Στο πλαίσιο των ευρημάτων της, η ομάδα συνέστησε να δοθεί προτεραιότητα στις προσπάθειες έρευνας και διατήρησης στα νησιά του Ειρηνικού και στις πολικές και υποπολικές περιοχές του Νοτίου Ημισφαιρίου για την προστασία των αναδυόμενων ειδών που κινδυνεύουν.

Ενώ ο Loiseau αναγνωρίζει ότι η τεχνητή νοημοσύνη δεν μπορεί να αντικαταστήσει τις άμεσες αξιολογήσεις των ειδών σε κίνδυνο, πιστεύει ότι έχει αξία στην παροχή γρήγορων, εκτεταμένων και οικονομικά αποδοτικών αξιολογήσεων. «Η ιδέα δεν είναι να δημιουργήσουμε έναν νέο τρόπο αξιολόγησης του κινδύνου των ειδών, αλλά να έχουμε ένα νέο συνθετικό δείκτη IUCN που θα είναι συμπληρωματικό με το τρέχον».

Ο νέος αυτός δείκτης που προτείνει η ομάδα, θα μπορούσε να ονομαστεί «προβλεπόμενη κατάσταση της IUCN». Για τον Loiseau, το μήνυμα take-away είναι διπλό. Ο κίνδυνος εξαφάνισης φαίνεται υψηλότερος από όσο πίστευαν οι επιστήμονες, επομένως πρέπει να αυξηθεί η προστασία των θαλάσσιων ψαριών δημιουργώντας μεγάλες θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές. Παράλληλα, η ικανότητα επεξεργασίας μεγάλων ποσοτήτων δεδομένων θα μπορούσε να τους βοηθήσει να προβλέψουν με ακρίβεια το μέλλον των ειδών και να τονίσουν αυτά που χρειάζονται επείγουσες αξιολογήσεις. Η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι ένα συμπληρωματικό εργαλείο για την IUCN.