Ελλάδα

Κύπρος 50 χρόνια μετά: Το προδοτικό πραξικόπημα που οδήγησε στην Τουρκική εισβολή

Τάκης Κατσιμάρδος Τάκης Κατσιμάρδος
Κύπρος 50 χρόνια μετά: Το προδοτικό πραξικόπημα που οδήγησε στην Τουρκική εισβολή
Τεκμηριώνεται, με στοιχεία κι όχι εκτιμήσεις ή εικασίες, ότι το 1974 υπήρξε προδοσία στην Κύπρο.

Σχέδιο για τη διχοτόμηση δεκαετίες νωρίτερα. Πίσω από το σχέδιο αυτό βρίσκονταν οι Αμερικανοί. Για την υλοποίησή τους πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτισαν η χούντα των Αθηνών, οι χουντικοί στο νησί και η ΕΟΚΑ Β, με «παρατηρητές» το Λονδίνο και βεβαίως το ΝΑΤΟ…

«Έλληνες, επενέβη σήμερον η Εθνική Φρουρά διά να σταματήσει τον αδελφοκτόνον πόλεμον μεταξύ των Ελλήνων. Πάσα αντίστασις εις την νήσον έχει εκλείψει. Ο Μακάριος είναι νεκρός. Ο κύριος σκοπός της Εθνικής Φρουράς είναι η επιβολή της τάξεως. Το θέμα είναι εσωτερικόν, μεταξύ των Ελλήνων και μόνον» (χουντικό ανακοινωθέν από το  Ραδιοφωνικό Ίδρυμα  Κύπρου).

«Ελληνικέ κυπριακέ λαέ, γνώριμη είναι η φωνή που ακούεις, γνωρίζεις ποίος ομιλεί, είμαι ο Μακάριος. Είμαι εκείνος, τον οποίο συ εξέλεξες δια να είναι ο ηγέτης σου. Δεν είμαι νεκρός. Είμαι ζωντανός. Και είμαι μαζί σου, συναγωνιστής και σημαιοφόρος εις τον κοινόν αγώνα.» (μήνυμα από τον ερασιτεχνικό σταθμό Κοραλλίων της Πάφου του νόμιμου  Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας αρχιεπίσκοπου Μακάριου).

203271_34505.jpg

Δυο στιγμές που σημάδεψαν την Κύπρο στις 15 Ιουλίου 1974, αφήνοντας βαθιές ανοιχτές πληγές από τότε με όσα μεσολάβησαν και ακολούθησαν.

Η προδοσία άρχισε όταν «Αλέξανδρος εισήλθε νοσοκομείον». Μ΄ αυτό το σήμα ο επικεφαλής των ελληνικών στρατιωτικών δυνάμεων στην Κύπρο ταξίαρχος Μ.  Γεωργίτσης ανήγγειλε στην ηγεσία της αθηναϊκής  χούντας, εκείνο το πρωί την έναρξη του πραξικοπήματος. 

Το άκρως απόρρητο σήμα είναι ένα από τις χιλιάδες ντοκουμέντα, που περιλαμβάνεται στο «Πόρισμα για το Φάκελο της Κύπρου», που φέρει την υπογραφή και την εγκυρότητα της Βουλής των Αντιπροσώπων της Κυπριακής Δημοκρατίας.  Όπως και στα πορίσματα του «Φακέλου της Κύπρου» της Βουλής των Ελλήνων, που είδε το φως μόλις το 2018. 

Σύμφωνα με τα ιστορικά, πλέον, πορίσματα «η εκδήλωση της πραξικοπηματικής ανατροπής του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου δεν ήταν ένα στιγμιαίο γεγονός. Ήταν το αποκορύφωμα της συνωμοτικής δραστηριότητας η οποία εκπορευόταν από διάφορους κύκλους στην Αθήνα και στόχευε στην ενδονατοϊκή επίλυση του Κυπριακού».

255715_bdfd5.jpg

Δυστυχώς, αυτή ακριβώς η στόχευση συνήθως εξοβελίζεται από το ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ. Όπως συμβαίνει με την ατιμωρησία των προδοτών, αλλά και γενικότερα τις ευθύνες (στρατιωτικές και πολιτικές) τον Ιούλιο-Αύγουστο του 1974.

Στα γνωστά ως σήμερα ότι το πραξικόπημα αποφασίστηκε από τους Φ. Γκιζίκη («Πρόεδρος Δημοκρατίας»), Α. Ανδρουτσόπουλο («πρωθυπουργός») Γρ. Μπονάνο (αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων) , και Δ. Ιωαννίδη (αρχηγό της χούντας),  με εισήγηση του τελευταίου,  που ζητούσε «το κεφάλι του Μούσκου» (κοσμικό όνομα του Μακάριου), τεκμηριώνεται  ότι:

-Είχαν προηγηθεί επανειλημμένες διαβουλεύσεις των ηγετών της χούντας στο σπίτι του  Ανδρουτσόπουλου από το Φεβρουάριο του 1974.  Η οριστική απόφαση πάρθηκε το δεύτερο δεκαήμερο του Ιουνίου 1974.

-Η προετοιμασία ξεκίνησε  τις τελευταίες  μέρες του Ιούνη. Προσδιορίστηκε αρχικά  η 15η Ιουλίου για την εκδήλωσή του πραξικοπήματος και ορίστηκαν οι αρχηγοί του (Μ. Γεωργίτσης, διοικητής της Ανώτερης Τακτικής Δύναμης της Εθνικής Φρουράς στην Κύπρο και συνταγματάρχης Κ. Κομπόκης, διοικητής των Δυνάμεων Καταδρομών της ΕΦ).

-Η τελική σύσκεψη πραγματοποιήθηκε στις 2 Ιουλίου στο Αρχηγείο Ενόπλων Δυνάμεων στην Αθήνα. Συμμετείχαν οι Ιωαννίδης,  Μπονάνος,  Γεωργίτσης , Κομπόκης και Π. Παπαδάκης (υποστράτηγος διοικητής της Μεραρχίας του Έβρου , πρώην αρχηγός των ελληνικών δυνάμεων στην Κύπρο και στενός συνεργάτης του Ιωαννίδη). Ο Μπονάνος ενημέρωσε για την απόφαση ανατροπής του Μακαρίου, η οποία πάρθηκε από τη στρατιωτική ηγεσία και την κυβέρνηση, όπως είπε. Επαναβεβαιώθηκε ο καθορισμός της 15ης Ιουλίου, η αρχηγία του πραξικοπήματος και ορίστηκε η εκδήλωσή του στις 7.30 το πρωί (θα εκδηλωθεί περίπου μια ώρα αργότερα).

Στην ίδια σύσκεψη καθορίστηκαν και οι συνθηματικές εκφράσεις που θα έπρεπε να χρησιμοποιηθούν:

-«Αλέξανδρος εισήχθη νοσοκομείον» για την  έναρξη του πραξικοπήματος 

-«Αλέξανδρος πάει καλά» ήταν η φράση  που σήμαινε καλή εξέλιξη

-«Αλέξανδρος ασθενεί βαρέως” σήμαινε κακή πορεία του πραξικοπήματος

Μεταξύ των άλλων ο Μπονάνος είπε στους Γεωργίτση και Κομπόκη ότι για κάθε επικοινωνία που θα ήθελαν  δεν επιτρεπόταν να χρησιμοποιήσουν κανένα άλλο μέσο ( τηλέφωνο κλπ) παρά μόνο αγγελιαφόρο. 

Επιπρόσθετα, τους τόνισε ότι δεν έπρεπε να ανησυχούν, γιατί υπήρχαν διαβεβαιώσεις ότι δεν επρόκειτο να επέμβει κανένας, διότι «υπήρχε κάλυψη». Δεν προσδιοριζόταν από ποιόν είχε παρασχεθεί “η κάλυψη”, αλλά φαινόταν ότι ήταν οι ΗΠΑ, όπως διαβεβαίωνε τους συνωμότες ο Ιωαννίδης. 

Οι χουντικοί  στην Κύπρου τις επόμενες μέρες εκφράσανε κάποιες «τεχνικές»  επιφυλάξεις.  Οι φόβοι για την αποτυχία μεταφέρθηκαν στην Αθήνα στις 10 Ιουλίου «πλην όμως η απάντηση ήταν ότι οι ενδοιασμοί και τα αιτήματα για αναβολή του πραξικοπήματος απερρίπτοντο. Ηταν διαταγή του ΑΕΔ και της κυβέρνησης να προχωρήσουν στην εκτέλεση της απόφασης με μοναδική τροποποίηση του αρχικού σχεδίου τον περιορισμό της ΕΛΔΥΚ στην κατάληψη του αεροδρομίου Λευκωσίας και τη μετάθεση της ώρας εκδήλωσης στις 8.30 π.μ. (για να βρίσκεται ο Μακάριος στο Προεδρικό Μέγαρο).  Επιπρόσθετα είχαν επιλεγεί  τα ονόματα των υποψήφιων προέδρων , καθώς και των υπουργών που θ΄ αποτελούσαν τη νέα κυβέρνηση…» . Όπως είναι γνωστό ουδείς από αυτούς δέχτηκε και «κληρώθηκε», τελικά, από το …σωρό ο Σαμψών.

Έτσι,  ερρίφθη ο κύβος για τη διπλή προδοσία: το πραξικόπημα και την εισβολή των Τούρκων.

Κατάρριψη μύθων

Με τα  πορίσματα  καταρρίπτονται οι μύθοι ότι το πραξικόπημα:

- Αποφασίστηκε από τη χούντα της Αθήνας μετά τη γνωστή επιστολή Μακαρίου προς τον Γκιζίκη (3 Ιουλίου 1974). Ήταν προαποφασισμένο, όπως αποδεικνύεται με ντοκουμέντα. Οι λεπτομέρειες μόνο δεν είχαν καθοριστεί.

- Αποφασίστηκε εξαιτίας της πρόθεσης του Μακαρίου να μειώσει τη θητεία της Εθνικής Φρουράς και ν΄ απομακρύνει Έλληνες χουντικούς αξιωματικούς από το νησί. Η απόφαση για την ανατροπή του  είχε ληφθεί πολύ νωρίτερα και σε χρόνο που ο Αρχιεπίσκοπος δεν είχε «εκδηλώσει τις προθέσεις του για την ΕΦ».

Αλλά πέραν της κατάρριψης αυτών των μύθων κι άλλων παρόμοιων ένα από τα σημαντικά  έγγραφα στα πορίσματα σχετικά με το πραξικόπημα, που φέρει ημερομηνία 4 Ιουλίου 1974, είναι συγκλονιστικό. Μ΄ αυτό επιβεβαιώνεται η απαίτηση της Ουάσιγκτον και της Αθήνας «να τελειώνουμε το κυπριακό θέμα» και να εκδιωχθεί «με τη βία ο Μακάριος».

Τεκμηριώνεται, με στοιχεία κι όχι εκτιμήσεις ή εικασίες, ότι το 1974 υπήρξε προδοσία στην Κύπρο. Σχέδιο για τη διχοτόμηση δεκαετίες νωρίτερα. Πίσω από το σχέδιο αυτό βρίσκονταν οι Αμερικανοί. Για την υλοποίησή τους πρωταγωνιστικό ρόλο διαδραμάτισαν η χούντα των Αθηνών, οι χουντικοί στο νησί και η ΕΟΚΑ Β, με «παρατηρητές» το Λονδίνο και βεβαίως το ΝΑΤΟ…

Το πραξικόπημα έγινε για να δοθεί αφορμή , ώστε ν΄ ανοίξει ο δρόμος για την εισβολή της Τουρκίας. Άκρως απόρρητα έγγραφα  αποκαλύπτουν ότι  ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Χ. Κίσσινγκερ ζητούσε απομάκρυνση – ανατροπή του Μακαρίου και επιβολή των ΝΑΤΟϊκών σχεδίων. Άλλο απόρρητο έγγραφο του Γ.Γ. του ΝΑΤΟ Γιόζεφ Λουνς, τρεις ημέρες πριν από πραξικόπημα, εκφράζει συμφωνία με τον υφυπουργό εξωτερικών των ΗΠΑ κ. Σίσκο για υποστήριξη της τουρκικής εισβολής….

Οι αμερικανικές υπηρεσίες του υπουργείου Εξωτερικών και της CIA, αν και δεν υπάρχουν σχετικά ντοκουμέντα, προφανώς γνώριζαν με λεπτομέρειες τα σχέδια της αθηναϊκής δικτατορίας.

Σε όλες τις φάσεις της κυπριακής τραγωδίας αμερικανικές δυνάμεις βρίσκονταν σε απόσταση αναπνοής από το νησί. Το ίδιο και βρετανικές. Ουδέν έπραξαν για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Είναι θολό αν ήταν και πραγματικά  ουδέτερες, όπως διακήρυσσαν.

Αξιοσημείωτο σχετικά είναι ότι  η Ειδική Επιτροπή του Βρετανικού Κοινοβουλίου, που εξέτασε  το Κυπριακό, στο πόρισμά της, το 1976, αναφέρει ότι η Μ. Βρετανία είχε το νομικό δικαίωμα, την ηθική υποχρέωση και τη στρατιωτική δυνατότητα να επέμβει στην Κύπρο τον Ιούλιο -  Αύγουστο του 1974 . Δεν το έπραξε « για λόγους που η Βρετανική Κυβέρνηση αρνήθηκε να εξηγήσει». Για τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ δεν χρειάζονται εξηγήσεις. Είναι προφανείς…,

Ουδεμία ανησυχία…

Ο Ν.  Σαμψών υποτίθεται ότι θα διορίσει ο ίδιος νέα κυβέρνηση, η οποία φυσικά θα είναι η πλέον βραχύβια της ιστορίας της νεότερης Κύπρου, μιας και η Τουρκία σαν έτοιμη από καιρό θα αντιδράσει ακαριαία. Από τις 17 Ιουλίου είχε αρχίσει στο λιμάνι της Μερσίνας νότια της Τουρκίας  συγκέντρωση και εξοπλισμό αποβατικών σκαφών.

Οι πραξικοπηματίες «δεν έβλεπαν τον λόγον διατί η Τουρκία να επέμβη στρατιωτικώς εις Κύπρον, δεδομένου ότι η Τουρκική κοινότης της Κύπρου ουδένα κίνδυνον διατρέχει. ..» Η Εθνική Φρουρά αποδιοργανωμένη λόγω του πραξικοπήματος ήταν σχεδόν αποκλειστικά προσανατολισμένη στο κυνήγι των μακαριακών και Αριστερών. 

Η Αθήνα δήλωνε ότι πρόκειται για εξελίξεις «στο ανεξάρτητο και κυρίαρχο κράτος» της Κύπρου!

Το πραξικόπημα , αφήνοντας πίσω του περίπου 450 θύματα, χαρακτηρίζεται ως η τελευταία πράξη ισχύος της χούντας των Αθηνών. Από την επομένη οι αποφάσεις μεταφέρθηκαν στα πραγματικά κέντρα, δηλ. την Άγκυρα και την Ουάσιγκτον.  Η χούντα μέχρι την κατάρρευσή της ήταν «κομπάρσος».

Προς το παρόν, όμως,  ούτε ο Ιωαννίδης πήρε το «κεφάλι του Μούσκου», όπως ζητούσε, ούτε ο Κίσινγκερ απαλλάχτηκε από τον «Κάστρο της Μεσογείου». Έτσι, η  σκυτάλη παραδόθηκε στην Άγκυρα…

(ΑΥΡΙΟ: ΠΩΣ ΕΓΙΝΕ Η ΕΙΣΒΟΛΗ)