Οικονομία

Οδηγίες της εφορίας για τη διαδικασία αποποίησης κληρονομίας

Οδηγίες της εφορίας για τη διαδικασία αποποίησης κληρονομίας
Εγκύκλιος της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ) παρέχει σαφείς διευκρινίσεις και οδηγίες σχετικά με τη διαδικασία αποποίησης κληρονομίας, απαντώντας έτσι σε πλήθος ερωτημάτων που είχαν υποβληθεί προς τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ.

Η εγκύκλιος επιδιώκει να ξεκαθαρίσει ζητήματα όπως το πότε ξεκινά η προθεσμία αποποίησης, ποιες είναι οι νόμιμες διαδικασίες για την αποποίηση και ποια είναι τα δικαιώματα των κληρονόμων σε περιπτώσεις όπου δεν έχουν πλήρη γνώση της κληρονομίας ή των σχετικών νομικών διατάξεων.

Σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα, η αποποίηση κληρονομίας πρέπει να γίνει εντός τεσσάρων μηνών από την ημέρα που ο κληρονόμος πληροφορήθηκε την επαγωγή της κληρονομίας (δηλαδή το γεγονός ότι κληρονομεί) και τον λόγο αυτής (π.χ. θάνατος του κληρονομούμενου). Η προθεσμία αυτή είναι κρίσιμη, καθώς αν δεν πραγματοποιηθεί αποποίηση εντός του προβλεπόμενου χρονικού διαστήματος, η κληρονομία θεωρείται αποδεκτή.

Σε περιπτώσεις όπου ο κληρονομούμενος διέμενε στο εξωτερικό, ή αν ο κληρονόμος βρισκόταν στο εξωτερικό τη στιγμή που έμαθε για την κληρονομία, η προθεσμία αποποίησης παρατείνεται σε έναν χρόνο. Η ίδια παράταση ισχύει αν η κληρονομία περιέρχεται στον κληρονόμο μέσω διαθήκης, καθώς η προθεσμία αποποίησης αρχίζει από τη δημοσίευση της διαθήκης.

Η αποποίηση κληρονομίας πρέπει να γίνεται με επίσημη δήλωση στον γραμματέα του αρμόδιου ειρηνοδικείου. Το αρμόδιο δικαστήριο είναι το ειρηνοδικείο στην περιφέρεια όπου ο κληρονομούμενος είχε την κατοικία του κατά τον χρόνο του θανάτου. Αν ο κληρονομούμενος δεν είχε κατοικία, η αποποίηση γίνεται στο ειρηνοδικείο της πρωτεύουσας του κράτους.

Αν η προθεσμία αποποίησης περάσει χωρίς ο κληρονόμος να προβεί σε δήλωση αποποίησης, τότε η κληρονομία θεωρείται αυτομάτως αποδεκτή, χωρίς τη δυνατότητα να αναιρεθεί αυτή η κατάσταση. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η αποποίηση της κληρονομίας δεν μπορεί να γίνει με προϋποθέσεις, δηλαδή δεν μπορεί να αφορά μέρος της κληρονομίας ή να γίνεται υπό αίρεση.

Η εγκύκλιος δίνει έμφαση στις πράξεις που θεωρούνται σιωπηρή αποδοχή της κληρονομίας. Τέτοιες πράξεις μπορεί να είναι η υποβολή δήλωσης φόρου κληρονομίας, η αίτηση για έκδοση κληρονομητηρίου, ή η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων της κληρονομίας (π.χ. η δήλωση στοιχείων ακινήτων Ε9 για ακίνητα που αποκτήθηκαν μέσω κληρονομιάς). Αυτές οι ενέργειες εκλαμβάνονται από τον νόμο ως σιωπηρή αποδοχή και καθιστούν την αποποίηση άκυρη.
Η εγκύκλιος εξετάζει επίσης περιπτώσεις όπου κληρονόμοι αποποιούνται την κληρονομία πριν από τη δημοσίευση της διαθήκης ή πριν την αποποίηση από άλλους κληρονόμους ανώτερης τάξης. Σε αυτές τις περιπτώσεις, η αποποίηση παραμένει έγκυρη, αρκεί να έχει γίνει μετά τον θάνατο του κληρονομούμενου.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο, η αποποίηση ή αποδοχή της κληρονομίας που έγινε υπό πλάνη (λάθος), απάτη ή απειλή μπορεί να ακυρωθεί με δικαστική απόφαση. Ωστόσο, η πλάνη σχετικά με το μέγεθος της κληρονομίας ή τα χρέη του κληρονομούμενου δεν θεωρείται ουσιώδης, και συνεπώς δεν αποτελεί λόγο ακύρωσης της αποδοχής ή αποποίησης.

Τέλος, η εγκύκλιος εξηγεί ότι αν κάποιος δεν γνώριζε ότι έγινε κληρονόμος ή δεν είχε πληροφορηθεί την κλήση του στην κληρονομία, μπορεί να ζητήσει ακύρωση της αποδοχής, εφόσον αποδειχθεί ότι η αποδοχή έγινε υπό πλάνη.