Επειδή πολλά ακούγονται για το τι είπε στο γήπεδο του Γαλατσίου στην ομιλία του ο Έντι Ράμα, τα Παιχνίδια Εξουσίας εξασφάλισαν την ομιλία του πρωθυπουργού της Αλβανίας και τη δημοσιεύουν ολόκληρη, έτσι ώστε να αποκτήσετε προσωπική αντίληψη.
Ο Έντι Ράμα, σε μια νέα άμεση παρέμβασή του στην εσωτερική πολιτική ζωή, έχει επαίνους και μόνο επαίνους για τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ενώ επιτίθεται με σφοδρότητα στους εδώ σοσιαλιστές. Η ομιλία του αποτελεί πραγματικό «κέντημα» και δείχνει τον ιδιαίτερα προσεκτικό σχεδιασμό της αλβανικής πλευράς, ενώ ο Έντι Ράμα θέτει και θέματα όπως η μη άρση του εμπολέμου.
Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΕΝΤΙ ΡΑΜΑ ΣΤΟΥΣ ΟΜΟΕΘΝΕΙΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΕΧΕΙ ΩΣ ΕΞΗΣ:
«Αδερφές και αδέρφια! Ευχαριστώ!
Καλώς σας βρήκα στο δεύτερο σπίτι σας, στη γειτονική και φίλη Ελλάδα!
Σας ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου για αυτή την τόσο συγκινητική υποδοχή, κάτω από μια τόσο μεγάλη στέγη που εσείς την κάνατε να φαίνεται τόσο μικρή.
Το καλωσόρισμα σας με συγκινεί, ο ενθουσιασμός σας με κάνει να νιώθω ταπεινός, αλλά πάνω απ' όλα, η ζωή και το έργο σας με γεμίζουν με έμπνευση για την Αλβανία και με μεγάλη υπερηφάνεια για εσάς, τους απλούς ανθρώπους από τις τέσσερις γωνιές της Αλβανίας, που έχετε γίνει ένα εξαιρετικό παράδειγμα της υπερηφάνειας της πατρίδας μας σε αυτό το μέρος της Ευρώπης.
Κάποιοι εδώ στην Ελλάδα ξαφνιάστηκαν, άλλοι στεναχωρήθηκαν, κάποιος είπε μάλιστα ότι δεν έπρεπε να έρθω να σας επισκεφθώ, αλλά ίσως όταν δουν αυτή την επίδειξη οικογενειακής χαράς, θα καταλάβουν ότι δεν ήρθα για να συναντηθώ με τους παλιούς υπηρέτες τους, αλλά ήρθα γιατί μου έλειψαν οι ισότιμοι αφέντες αυτού του σπιτιού.
Ήρθα να μιλήσω με τους ισότιμους πολίτες της δημοκρατικής Ελλάδας, στη δημοκρατική Ευρώπη, όπου οι Αλβανοί δεν είναι πια αυτοί που έφθαναν κουρελιασμένοι από τα βουνά ή οι βάρβαροι που εισέρχονται από τις θάλασσες, αλλά είναι εκπρόσωποι μιας περήφανης χώρας, της Αλβανίας μας.
Η Αλβανία σήκωσε επιτέλους το χαμηλωμένο ανά τους αιώνες κεφάλι από τη βία της τραγικής ιστορίας της και σήμερα κοιτάζει στα μάτια όλους με τον ίδιο σεβασμό που της αξίζει και που απαιτεί από όλους.
Εσείς, οι Αλβανοί της Ελλάδας, είστε σήμερα προστιθέμενη αξία στη δουλειά, στην οικονομία, στη γνώση, στον πολιτισμό αυτής της ευλογημένης χώρας όπου εδώ και 25 αιώνες βρίσκεται το λίκνο της φιλοσοφίας και της δημοκρατίας και με την οποία μας συνδέει όχι μόνο η γειτονία, αλλά και μια ιστορία χιλιάδων ετών.
Σε όλη αυτή την ιστορία, η μοίρα μας, τα έθιμά μας, τα μονοπάτια της ζωής και οι δρόμοι των σπιτιών μας, οι πόλεμοι, οι χοροί, τα τραγούδια, τα παραμύθια, οι σχέσεις μας, ήταν πάντα πολύ πιο συνδεδεμένες από ό,τι φαινόταν ή από όσο φαινόταν μέσα από τα σύννεφα, μέσα από την ομίχλη και τη σκόνη της πολιτικής των δύο χωρών μας.
Ακόμα και σήμερα που μιλάμε, δύο δεκαετίες μετά το τέλος του 20ού αιώνα, η εικόνα των σχέσεών μας δηλώνει πολύ λιγότερα από την πραγματικότητα, από την ένταση, από τη συνένωση ζωών και τη διασύνδεση των άρρηκτα κοινών μελλοντικών μονοπατιών Αλβανών και Ελλήνων.
Στην επιφάνεια του σημερινού γραπτού πολιτισμού, όπου τα ειδησεογραφικά κανάλια και τα κοινωνικά δίκτυα δίνουν το πολιτικό πρόσωπο της ημέρας σε αυτή την αρχαία σχέση, προσφέροντας στο λαό τα σουβλάκια του φολκλορικού εθνικισμού και τη λαϊκίστικη ρακή για να ζεστάνουν τις εκλογικές κοιλιές και να νανουρίσουν το μυαλό των πολιτών, φαίνεται ότι μεταξύ Αλβανίας και Ελλάδας υπήρχαν μόνο αιώνια προβλήματα. Εν τω μεταξύ, η καθημερινή ζωή μεταξύ Αλβανών και Ελλήνων, έξω από το θορυβώδες καφενείο των βραχυπρόθεσμων πολιτικών συμφερόντων και πέρα από τις εκθαμβωτικές αντανακλάσεις των ΜΜΕ, συνεχίζεται κανονική, ενεργή και παραγωγική. Οι αλβανικές εξαγωγές προς την Ελλάδα πέρυσι αυξήθηκαν κατά 1/4 περισσότερο σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Τους πρώτους μήνες του τρέχοντος έτους η Ελλάδα βρίσκεται στην τρίτη θέση στη λίστα των εμπορικών εταίρων της Αλβανίας. Χάρη στη δέσμευση των οικονομικών φορέων εκατέρωθεν των συνόρων, βρισκόμαστε στα τελευταία βήματα για τη δημιουργία του πρώτου αλβανοελληνικού Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου με έδρα στην Αθήνα.
Χάρη στην ενθάρρυνση των πεφωτισμένων ανθρώπων αυτής της κοινότητας στην Ελλάδα, όλα είναι έτοιμα και αναμένεται μόνο η έγκριση της ελληνικής κυβέρνησης για να ανοίξει το Κέντρο Αλβανικού Πολιτισμού, για το οποίο η κυβέρνησή μας έχει διαθέσει τα σχετικά κονδύλια. Χάρη στην αυξανόμενη πραγματική ζήτηση των λαών, που ζουν έξω από το ποτήρι των πολιτικών καταιγίδων, ο αριθμός των ταξιδιωτών που μετακινούνται και στις δύο χώρες έχει δεκαπλασιαστεί.
Οι Αλβανοί είναι από καιρό ερωτευμένοι με τις μαγικές ακτές της Ελλάδας, αλλά και αντίστροφα, όλο και περισσότεροι Έλληνες ανακαλύπτουν την τουριστική Αλβανία όπου νιώθουν σαν στο δεύτερο σπίτι τους. Οι Έλληνες ήταν, είναι και θα είναι πάντα ευπρόσδεκτοι στην Αλβανία, όχι μόνο για διακοπές, αλλά και για να δουλέψουν, να ανοίξουν μαγαζιά, να δημιουργήσουν εταιρείες, να ξεκινήσουν επενδύσεις και να επωφεληθούν από ένα πολύ χαμηλότερο φορολογικό καθεστώς από αυτό στην Ελλάδα. Μάλιστα, η Αλβανία είναι τόσο φιλόξενη για τους Έλληνες που δεν τους δημιουργεί κανένα πρόβλημα. Αντιθέτως, δημιουργεί όλες τις προϋποθέσεις ακόμα και για κάποιον παρεξηγημένο Έλληνα πολιτικό που έρχεται να διαδηλώσει εκεί και μετά έρχεται και χάνει τις εκλογές εδώ. Περάστε, σαν στο σπίτι σας!
Εσείς, οι Αλβανοί της Ελλάδας, είστε η μεγαλύτερη, η ισχυρότερη απόδειξη αυτής της σύνδεσης με εκατομμύρια άρρηκτα νήματα του πεπρωμένου στην ιστορία και την καθημερινότητα των δύο λαών. Ακριβώς έτσι, οι Αλβανοί Έλληνες της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, οι Αλβανοί πολίτες της ελληνικής μειονότητας στην Αλβανία, είναι ένας πολύτιμος θησαυρός της κοινωνίας μας που λειτουργεί σήμερα μέσα σε ένα πλαίσιο νομικών εγγυήσεων για τις μειονότητες που de facto καθιστούν την Αλβανία ένα από τα πιο προοδευτικά παραδείγματα προς αυτή την κατεύθυνση μεταξύ όλων των χωρών του Συμβουλίου της Ευρώπης.
Αυτοί οι Έλληνες της Αλβανίας έχουν τις έγνοιες τους, έχουν προβλήματα χωρίς αμφιβολία. Πρέπει να κάνουμε, και θα κάνουμε, περισσότερα γι' αυτούς, αλλά η μεγάλη αλήθεια έξω από το στενό πεδίο των πολιτικών παιχνιδιών με τη βαλκανική τετράγωνη μπάλα είναι ότι καμία έγνοια και κανένα πρόβλημα τους δεν διαφέρει από τις έγνοιες και τα προβλήματα όλων των Αλβανών πολιτών.
Σε μια χώρα σαν τη δική μας, που προοδεύει καθημερινά, αλλά όπου οι πληγές της αρνητικής κληρονομιάς του πρόσφατου και απώτερου παρελθόντος δεν έχουν κλείσει ακόμα τελείως, ποτέ, ούτε μία φορά, σε καμία περίπτωση δεν υπήρξε Έλληνας στην Αλβανία, τουλάχιστον τα τελευταία 10 χρόνια, που να είχε κάποια έγνοια ή πρόβλημα λόγω της εθνικότητάς του. Ποτέ, ούτε μία φορά, σε καμία περίπτωση, το αλβανικό κράτος δεν στέρησε αυθαίρετα από τα ελληνικής εθνικότητας άτομα το δικαίωμά τος στην πίστη, το δικαίωμα στη γλώσσα, το δικαίωμα ιδιοκτησίας. Ποτέ, ούτε μία φορά, σε καμία περίπτωση στους Έλληνες πολίτες της Αλβανίας το αλβανικό κράτος δεν έχει αρνηθεί το δικαίωμα του εκλέγειν ή του εκλέγεσθαι λόγω της εθνικής τους καταγωγής.
Και αν μιλάμε για ιδιοκτησίες, εδώ είστε εσείς, η εθνική αντιπροσωπεία της Αλβανίας από την Τροπόγια μέχρι την Κονίσπολη, από τη Σκόδρα μέχρι την Κορυτσά, από τη Ντιίμπρα μέχρι το Δυρράχιο και όποιος από εσάς έχει σπίτι ή γη σε εκείνες τις περιοχές που ακόμη δεν έχει πραγματοποιηθεί η διανομή τίτλων ιδιοκτησίας για χίλιους δυο λόγους, μπορεί να πει το αντίθετο, ότι αυτό το πρόβλημα είναι πρόβλημα της Αλβανίας και δεν είναι πρόβλημα μόνο για τους Έλληνες της Αλβανίας. Για να αναζητήσετε και να ανακαλύψετε τέτοιες περιπτώσεις πρέπει να εμβαθύνετε στις πιο σκοτεινές γωνιές της εθνικιστικής κουλτούρας, όπου δεν υπάρχει όριο μεταξύ ιστορίας και μύθου, γεγονότων και προκατάληψης, επίσημων εγγράφων και άρθρων επί παραγγελία.
Η Αλβανία δεν έχει άλλες αξιώσεις απέναντι στην Ελλάδα εκτός από τον αλληλοσεβασμό, την αμοιβαία φροντίδα για τους συμπατριώτες που ζουν στις δύο χώρες μας, τις αμοιβαίες σχέσεις φιλίας και καλής γειτονίας και όχι μόνο. Η Αλβανία βλέπει την Ελλάδα ως φυσικό στρατηγικό εταίρο, είτε για τα προς επίλυση μεταξύ μας ζητήματα είτε για τις μεγάλες προκλήσεις αυτής της νέας εποχής, τις ευκαιρίες, αλλά και για τις απειλές στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη, Βλέπουμε τον δημοκρατικό κόσμο ως τον βασικό λόγο για να έρθουμε πιο κοντά, να γνωριστούμε καλύτερα, να μην παραλείψουμε οποιαδήποτε ανάγκη για περισσότερη επικοινωνία, να βρούμε τις πιο λογικές λύσεις και για τις δύο πλευρές. Να εκπονήσουμε από κοινού σχέδια στο μέλλον, καλλιεργώντας συνεχώς την εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλο και ενισχύοντας τους δεσμούς μεταξύ μας σε κάθε βήμα.
Και πάνω από όλα, πιστεύουμε ότι η πολυπλοκότητα των σχέσεών μας σε αυτή την εποχή τοπικών και παγκόσμιων προκλήσεων δεν μπορεί ποτέ να αποτελέσει κίνητρο για να πνιγούμε σε μια κουταλιά νερό που φέρνει η καθημερινή πολιτική στο προαύλιο της συνύπαρξής μας. Όχι! Αυτή η πολυπλοκότητα πρέπει να είναι ένα μεγάλο κίνητρο για Έλληνες και Αλβανούς ώστε να πειστούν οριστικά και αμοιβαία ότι οι μοίρες μας είναι αχώριστες και για όσους αναλαμβάνουν να εκπροσωπήσουν Αλβανούς και Έλληνες, ώστε να πειστούν επιτέλους ότι δεν μπορούν να βρουν τις απαντήσεις για το μέλλον στο παρελθόν αλλά στο παρόν των συνδεδεμένων πεπρωμένων των Ελλήνων της Αλβανίας με τους Αλβανούς της Αλβανίας, με τους Αλβανούς της Ελλάδας, με τους Έλληνες της Ελλάδας.
Εσείς αδέρφια και αδελφές ήρθατε σε αυτό το αρχαίο λίκνο του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού για να γλιτώσετε από τα ερείπια του κομμουνιστικού καθεστώτος και την κατάρα της ακραίας φτώχειας. Διασχίσατε τα βουνά. Κοιμηθήκατε σε πάρκα, σε εκκλησίες, σε παγκάκια στους δρόμους. Βγήκατε πριν ανατείλει το φως περιμένοντας στις πλατείες σαν τα άλογα στο παζάρι τα αφεντικά να σας πάρουν για μαύρη χειρωνακτική εργασία. Ματώσατε τα χέρια σας και τσακίσατε την πλάτη σας με τις πιο δύσκολες δουλειές! Αντιμετωπίσατε κάθε είδους βάναυσες εκφράσεις της αλαζονείας του πλούσιου γείτονα προς τον φτωχό γείτονα. Κάνατε δυο-τρεις δουλειές τη μέρα που δεν τελείωναν, απαλύνοντας την πείνα με ένα πιάτο φαΐ την ημέρα για να βάζατε στην άκρη τα λεφτά από τα δύο γεύματα που δεν φάγατε!
Ζήσατε την ταπείνωση των σκοτεινών επιχειρήσεων σκούπα στο τέλος του 20ου αιώνα όταν σας τράβηξαν από τα σπίτια σας με τα ρούχα σας μέσα στη νύχτα για να σας απελάσουν στην Αλβανία, σαν σε μια νέα ταινία από μια πολύ παλιά εποχή του εκτοπισμού των προγόνων μας από τους σπίτια στη βόρεια Ελλάδα.
Πολλοί από εσάς αλλάξατε τα ονόματα που σας έδωσαν η μητέρα και ο πατέρας σας για να αποκτήσετε έγγραφα για να εργαστείτε και να εγγράψετε τα παιδιά σας στο σχολείο.
Εσείς, οι Αλβανοί της Ελλάδας, είδατε τα παιδιά σας να πνίγονται στα δάκρυα γιατί ήταν τα καλύτερα στο σχολείο, αλλά δεν τους δόθηκε το δικαίωμα να κρατήσουν τη σημαία και το λάθος του παιδιού ήταν ότι ήρθε από τη φωλιά του δικέφαλου αετού και δεν γεννήθηκε υπό την προστασία του λευκού σταυρού. Αλλά, να πού βρίσκεστε. Εσείς, οι Αλβανοί της Ελλάδας, ποτέ δεν παραδοθήκατε και θριαμβεύσατε, γιατί είστε το αίμα και η ψυχή ενός έθνους που και τι δεν είδε, και τι δεν τράβηξε κάτω από αυτόν τον ουρανό, αλλά καμία δύναμη ή αδικία αυτού του κόσμου δεν μπόρεσε να τον ξεκάνει από προσώπου γης.
Βήμα-βήμα βγήκατε από το σκοτάδι της επιβίωσης ως στιγματισμένοι κάτοικοι αυτής της χώρας στο φως της ζωής ως ισότιμοι πολίτες αυτής της χώρας, με την αξία του λόγου που δώσατε, της δουλειάς που ολοκληρώσατε, της ευγένειας απέναντι στον ξένο. Καταφέρατε να σταματήσετε να είστε ξένοι σε αυτή τη χώρα. Δώσατε στον εαυτό σας την δική του θέση στην ελληνική κοινωνία, κερδίζοντας τον σεβασμό του εργοδότη σας, την εμπιστοσύνη του διπλανού σας και την αξιοπρέπεια ενός ελεύθερου ανθρώπου σε μια δημοκρατική χώρα. Εσείς ήρθατε, πολεμήσατε, κερδίσατε! Και μην το ξεχάσετε ποτέ, κατά νόμο και κατ’ έθιμο, η Ελλάδα είναι και δική σας σήμερα όσο και των ίδιων των Ελλήνων. Μαζί με τους Έλληνες, εσείς οι Αλβανοί είστε οι Ευρωπαίοι της Ελλάδας.
Σήμερα έχετε εδώ τα σπίτια, τα μαγαζιά, τις επιχειρήσεις, τα καλά μορφωμένα παιδιά στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ελλάδας, έχετε τον φιλικό σας κύκλο όπου ο Έλληνας και ο Αλβανός δεν διακρίνονται πια, τη συνεισφορά σας στην ελληνική οικονομία με τίμια δουλειά και με φόρους που πληρώνετε στο ελληνικό κράτος. Εν τω μεταξύ, επιστρέφετε όλο και πιο συχνά στα σπίτια σας στην Αλβανία, όπου έχετε στηρίξει όλα αυτά τα χρόνια, με την πολύτιμη οικονομική σας βοήθεια, τους ηλικιωμένους γονείς, τα αδέρφια, τις αδερφές, τους ανιψιούς και τα ανίψια σας, και όπου έχετε επίσης αρχίσει να επενδύετε, ειδικά σε χωριά, τις οικονομίες σας. Εγώ το γνωρίζω και θέλω να σας πω ότι δεν εξαφανίζονται όλες οι διακρίσεις για πάντα και για όλους, ξέρω ότι τα πράγματα δεν πάνε πάντα σωστά για όλους. Ξέρω ότι τα φαντάσματα της προκατάληψης και οι σκιές της περιφρόνησης εμφανίζονται περιστασιακά σε κάποιον μέσω κάποιου λόγου ή κάποιας πράξης του παρελθόντος στο ανοιχτό μονοπάτι σας με τη μεγάλη δύναμη του παραδείγματος, αλλά ξέρω επίσης ότι η εποχή σας, η εποχή των Αλβανών της Ελλάδας δεν γυρίζει ποτέ πίσω.
Όχι μόνο η ελληνική κοινωνία, το μεγαλύτερο μέρος της οποίας, χάρη στην ευαισθησία των απλών ανθρώπων αυτού του έθνους που είναι σαν δύο σταγόνες νερό με το δικό μας, έγινε στήριγμα από την αρχή της ηρωικής οδύσσειάς σας στην αναζήτηση του νησιού μιας νέας ζωής στην Ελλάδα, αλλά και η ελληνική πολιτική. Οι υπεύθυνοι λήψης αποφάσεων αυτής της χώρας σήμερα έχουν πλήρη επίγνωση ότι η Ελλάδα σας χρειάζεται όσο εσείς χρειάζεστε την Ελλάδα.
Η Ελλάδα και οι Αλβανοί τις Ελλάδας έχουν γίνει αναντικατάστατοι ο ένας για τον άλλον. Όποιος εξακολουθεί να αμφιβάλλει για αυτή την αλήθεια, αμφιβάλλει για τον ήλιο που ανατέλλει κάθε μέρα, ενώ όποιος αντιτίθεται σε αυτήν την αλήθεια, χτυπάει με το κεφάλι τον καθρέφτη, όταν βλέπει μόνο τον εαυτό του.
Φίλοι μου, τα σύνορα μεταξύ των χωρών μας ήταν πάντα πολιτικά σύνορα, τα οποία ορισμένες συνήθως εμμονικές ελίτ έθεσαν για τους όχι και τόσο υψηλούς στόχους τους, μερικές φορές για να τροφοδοτήσουν το παραλήρημα της επαρχιακής μεγαλοπρέπειας, σταματώντας βίαια τον χρόνο των λαών, μερικές φορές για να δείχνουν την αγάπη τους για την πατρίδα τους τρέφοντας μίσος για την πατρίδα των άλλων, μερικές φορές για να φουσκώνουν τους μύες της εξουσίας τους ενάντια σε εσωτερικούς αντιπάλους δημιουργώντας εξωτερικά προβλήματα, αλλά χωρίς ποτέ, δυστυχώς, να υπολογίζουν τις ζημιές και τις χαμένες ευκαιρίες από τον χωρισμό δύο λαών που μεγάλωσαν από την αυγή της ανθρωπότητας δίπλα δίπλα, σαν δύο παιδιά στην ίδια αυλή.
Ως εκ τούτου, τα πολιτικά σύνορα μεταξύ των δύο λαών μας δεν υπήρξαν ποτέ πνευματικά σύνορα, όχι μόνο επειδή το πνεύμα των λαών δεν γνωρίζει σύνορα, αλλά επειδή κανένας τεχνητός διαχωρισμός δεν μπορεί να αναιρέσει μια μεγάλη, βαριά ιστορική αλήθεια που έχει σημειωθεί στην κοινή μας συλλογική μνήμη εδώ και δεκάδες αιώνες. Αυτή η αλήθεια είναι ότι ο κοινός μας πολιτισμός, μεσογειακός και βαλκανικός, διαμορφώθηκε πολύ πριν γεννηθούν τα κράτη μας.
Το μοντέλο των ελληνικών πόλεων-κρατών επεκτάθηκε από την Αθήνα στη Σικελία και από την Ανατολία στο Δυρράχιο, πολύ πριν οι σημερινοί Έλληνες ταυτιστούν ως Έλληνες ή οι σημερινοί Αλβανοί ως Αλβανοί, σε εποχές που η ιστορία ήταν ιστορία πόλεων και ελίτ, αστικών κέντρων, δικτύων επικοινωνίας, εμπορίου, διπλωματίας.
Ως εκ τούτου, ακόμη και όσοι προσεγγίζουν σήμερα το κοινό λίκνο της ιστορίας μας σε αυτή τη γεωγραφική λεκάνη, τα στρώματα και τις πολιτιστικές ιστορικές επικαλύψεις με τις σημερινές κατηγοριοποιήσεις και τα όρια, όχι μόνο δυσκολεύονται να αποφύγουν τη βαλκανική έπαρση του τύπου «Ποιοι είμαστε εμείς, ποιοι είστε εσείς», αλλά απέχουν ένα βήμα από το να πέσουν στο λάκκο του εθνικιστικού πρωτογονισμού, όπου ζουν ανάμεσά μας και μέσα μας σήμερα τα φίδια των πολέμων, των συγκρούσεων, των φιλονικιών, των διχασμών που μας δάγκωσαν, μας δηλητηρίασαν, μας αιματοκύλησαν, μας γκρέμισαν και μας εμπόδισαν πολλές φορές στον κοινό και αχώριστο δρόμο μας ως Αλβανών και ως Ελλήνων.
Επιτρέψτε μου να σας δώσω ένα παράδειγμα, ένα πολύ απλό παράδειγμα από τις δεκάδες, εκατοντάδες και ίσως χιλιάδες διαμάχες μεταξύ των ολιγαρχικών της Επιδάμνου, του σημερινού Δυρραχίου, που αναφέρεται από τον Θουκυδίδη ως μια από τις αιτίες της έναρξης του Πελοποννησιακού πολέμου μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης, σε ένα από τα πιο κλασικά κείμενα που διδάσκονται σήμερα σε κάθε προχωρημένο μάθημα διεθνών σχέσεων, Μπορεί κάποιος να μου πει σε ποιο από τα σημερινά κράτη, που τότε δεν υπήρχαν, ανήκε η Επίδαμνος, η Κόρινθος ή η Κέρκυρα τότε; Είναι αδύνατον.
Έχουμε ξεπεράσει κοινά βάσανα, έχουμε αντιμετωπίσει τις ίδιες προκλήσεις, έχουμε κληρονομήσει τις παραδόσεις μας σε κοινωνικά συστήματα που ανέβηκαν και έπεσαν, άλλοτε ενώνοντας τους δρόμους της επιβίωσής μας, άλλοτε χωρίζοντάς τους. Κατά τη διάρκεια του κοινού μας ταξιδιού υπό την Οθωμανική Αυτοκρατορία, τα σημερινά ελληνικά και αλβανικά κέντρα μιλούσαν σίγουρα στις δικές τους γλώσσες, αλλά μιλούσαν και σε άλλες γλώσσες, όπως τουρκικά, εβραϊκά, αρμενικά και πολλές άλλες, και φυσικά και στις γλώσσες των ηγεμονικών δυτικών πολιτισμών, γαλλικά ή γερμανικά.
Μόνο μετά την κρίση των αυτοκρατοριών άρχισε να αναδύεται η σημερινή Ευρώπη, η Ευρώπη των κυρίαρχων κρατών, όπου η ανεξαρτησία έγινε απαραίτητη για την επιβίωση και όπου οι ήρωες διαφορετικών λαών συμμετείχαν ο ένας στους πολέμους του άλλου.
Πού υπάρχει καλύτερο παράδειγμα από τη θρυλική ηρωίδα της ελληνικής ανεξαρτησίας Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα, γεννημένη σε φυλακές της Κωνσταντινούπολης, Αρβανίτικης καταγωγής, θρυλική μαχήτρια της ελευθερίας της Ελλάδας, πρώτη γυναίκα ναύαρχο στον κόσμο, επικεφαλής στρατιωτικού στόλου;
Τώρα ποιος μας εμποδίζει να είμαστε περήφανοι μαζί με τους Έλληνες για τη συμβολή στην Ελλάδα αυτής της ηρωικής γυναίκας με καταγωγή από μια οικογένεια που μιλούσαν αλβανικά;
Επομένως, αυτό που - αν και όλες οι μαύρες κλωστές έχουν εξαφανιστεί και αυτές οι λευκές είναι όλο και πιο σπάνιες - δεν μπορώ να καταλάβω, δεν είναι πιο απλό να εκτιμήσουμε την παλιά ιστορία των λαών μας ως έναν υπέροχο θησαυρό, που ανήκει σε όλους μας, εξυψώνοντάς την με ανοιχτό μυαλό στα μάτια των ευρωπαίων παιδιών μας, χωρίς να τη χειραγωγούν και να τη χρησιμοποιούν με τα ρυτιδωμένα χέρια της βαλκανικής πολιτικής, στην οποία αυτή η συνοικία της Ευρώπης έχει δει μόνο διαμάχες και σαματά.
Δεν είναι πιο έντιμο απέναντι στα έθνη μας να χωρίσουμε, να χωρίσουμε χωρίς αμφιβολία, χωρίς πειρασμούς, αυτό που ανήκει στους λαούς από αυτό που ανήκει στα κράτη, αυτό που ανήκει στα κράτη από αυτό που ανήκει στα κόμματα και αυτό που ανήκει στα κόμματα για τις επόμενες εκλογές από αυτό που ανήκει στις επόμενες γενιές για την ποιότητα της ειρήνης και την ποσότητα της ευημερίας;
Δεν είναι πιο λογικό και πιο παραγωγικό η Αλβανία και η Ελλάδα να μοιράζονται σε μια στενή στρατηγική εταιρική σχέση, ως δύο γειτονικές και φιλικές χώρες, τον δρόμο της δημοκρατίας, της ευημερίας και της συνεχούς αδελφοποίησης Αλβανών και Ελλήνων, αντί να καταναλώνουν χρόνο και ενέργεια τον 21ο αιώνα για τους πολιτικούς υπολογισμούς κάποιων κομμάτων εδώ και κάποιων κομμάτων εκεί και για τις ορέξεις κάποιων αγέρωχων και φλύαρων ψευτοπατριωτών, που τους έχουμε σε αφθονία εδώ κι εκεί, σαν ζωντανά απολιθώματα του 19του αιώνα;!
Πόσους αιώνες ακόμη, Αλβανοί και Έλληνες, πρέπει να ζούμε σε αυτή τη γειτονιά της σύγχρονης Ευρώπης, για να μάθουμε και να αποδεχθούμε χωρίς κανένα εθνικιστικό κόμπλεξ, χωρίς καμία αίσθηση ανωτερότητας ο ένας έναντι του άλλου, μια απλή αλήθεια, ότι όχι μόνο το πνεύμα των λαών δεν γνωρίζει σύνορα, αλλά και ότι ο κοινός μας μεσογειακός και βαλκανικός πολιτισμός διαμορφώθηκε πολύ πριν οι γλώσσες γίνουν ξίφη και οι σημαίες υψωθούν σαν δόρατα για να διχάσουν και να φέρουν τους λαούς σε πολέμους, συγκρούσεις και σύγχυση.
Έπειτα, πώς είναι δυνατόν, πώς μπορούμε ακόμα να συνεχίσουμε αυτό το τροπάριο ντυμένο με νέα φορεσιά, αντί να κάνουμε αυτή την απλή αλήθεια το κοινό κρεβάτι όπου συνδέονται οι προσπάθειες και η αντίσταση των λαών μας σε έναν κόσμο όπου η ύπαρξη της ανθρωπότητας απειλείται με καταστροφή, δεν απέχει πολύ από την υπερθέρμανση του πλανήτη και από έναν ακόμη πιο γρήγορο αφανισμό, Θεός φυλάξοι, από την πυρηνική τρέλα.
Και αντί, ακολουθώντας το παράδειγμα των λαών τους, να καλλιεργούν και να δρέπουν τους καρπούς των κοινών κήπων, όπου από την αυγή του κόσμου υπήρχε πρόσφορο έδαφος για τα καλύτερα από την επιστήμη, τη γνώση και την τέχνη της Ευρώπης, οι πολιτικές ελίτ στην ιστορία της γειτονιάς μεταξύ μας ως κρατών, διακόσια χρόνια για την Ελλάδα, εκατό και κάτι χρόνια για την Αλβανία, έσκαψαν και έσκαψαν και έσκαψαν τόσο καιρό, τόσο τυφλά, τόσο ανελέητα, τα χαρακώματα των συγκρούσεων, έχουν σηκώσει τόσα μαύρα σύννεφα σκόνης και κακίας ο ένας προς τον άλλον και έχουν λασπώσει τη γειτονιά τόσο άσχημα με τη λάσπη της αγανάκτησης, ώστε είμαστε τριάντα χρόνια και κάτι σε ένα νέο κεφάλαιο ιστορίας και φιλίας, όπου φαίνεται σαν να ανυπομονούμε να κάψουμε το πάπλωμα για έναν ψύλλο.
Θα μπορούσαμε να είχαμε σπείρει και θα μπορούσαμε να έχουμε θερίσει σε αυτά τα τριάντα χρόνια πολλούς περισσότερους καρπούς κοινής επιτυχίας ως γείτονες, ως φίλοι, ως στρατηγικοί σύμμαχοι, χρησιμοποιώντας τα πλεονεκτήματα, τις ευκαιρίες, τις ενέργειές μας ως συμπληρωματικές πηγές ανάπτυξης ισχύος και ευημερίας των δύο λαών μας και να γίνουμε λαμπρό παράδειγμα για ολόκληρη την περιοχή, αντί να μπαίνουμε από τον έναν εποχιακό κύκλο στον άλλο, από αδιέξοδο σε αδιέξοδο, όπου μετά το φθινόπωρο έρχεται ο χειμώνας και μετά η άνοιξη που διαρκεί ελάχιστα, δεν έρχεται ποτέ το καλοκαίρι.
«Την τρίτη ημέρα της άφιξής μου στην Αθήνα», - γράφει στα απομνημονεύματά του ο πατέρας ιδρυτής του αλβανικού κράτους, Ismail Qemali - με υποδέχτηκε σε ακρόαση ο βασιλιάς Γεώργιος Α', ο οποίος μου έδειξε μεγάλη φιλία και φροντίδα, φροντίδα με την οποία με τίμησε για όλη μου την ζωή.
«Η φιλοξενία που μου προσέφεραν παντού, σε εκείνη την πρωτεύουσα που αγαπούσα και θαύμαζα από μικρός, με άγγιξε τόσο βαθιά που μου φάνηκε ότι ήμουν στην πατρίδα μου και πήγαινα από γιορτή σε γιορτή. Η παραμονή μου στην πρωτεύουσα της Ελλάδας έφερε παλιές συμπάθειες στην επιφάνεια και πολιτικοί αλβανικής καταγωγής με κακόμαθαν με δώρα φιλίας, σαν να ανταποκρίνονταν στο εσωτερικό κάλεσμα της πρώιμης μνήμης. Έδειχναν σαστισμένοι πριν μια απόφαση, αν εγώ και οι συμπατριώτες μου πρέπει να συνεργαστούμε μαζί τους για το καλό της Ελλάδας ή αν έπρεπε να πάρουν μαζί τους τους άνδρες της δεύτερης πατρίδας τους, για ένα κίνημα υποστήριξης της ανανέωσης της χώρας καταγωγής τους.
Ήμουν τόσο περήφανος και χαρούμενος που παρατήρησα πώς το εθνικό αίσθημα ήταν τόσο βαθιά ριζωμένο στους Αλβανούς, παρά τους αιώνες διαφορετικών πολιτικοκοινωνικών συνθηκών. Είχα μεγάλη χαρά στις πρωινές βόλτες κάτω από εκείνον τον υπέροχο ουρανό της Αττικής, ακούγοντας να μιλούν αλβανικά στους δρόμους και στο παζάρι, αλλά τη μεγαλύτερη ευχαρίστηση μου έδινε αυτό που μου είπε ο βοηθός του βασιλιά, που καταγόταν από μια από τις ηρωικές οικογένειες της Αλβανίας όταν περνούσαμε από τον προθάλαμο στην αίθουσα της ακρόασης από τον βασιλιά. «Κάνε το», μου είπε, «μην παραδοθείς σε αυτούς τους θερμοκέφαλους, βάλε τα δυνατά σου για την ελεύθερη Αλβανία, για να επιστρέψουμε και να ενωθούμε εκεί».
Και για να κλείσουμε με αυτό το κομμάτι, επειδή δεν έχουμε δει ο ένας τον άλλον καιρό και η ομιλία μου δεν είναι τόσο σύντομη όσο συνήθως, ο ιδρυτής πατέρας μας συνεχίζει: «Αν και οι πολιτικές εξελίξεις πήραν διαφορετική κατεύθυνση από τα συναισθήματά μας, είμαι πεπεισμένος ότι αργά ή γρήγορα η κοινή αγάπη Αλβανών και Ελλήνων για την ελευθερία, θα τους οδηγήσει στην κατανόηση και στη δημιουργία αντισταθμίσματος στη Χερσόνησο των Βαλκανίων προς όφελος όλων».
Μπράβο, το μαντέψατε, ο σοφός γέροντας της ανεξαρτησίας δημοσίευσε αυτές τις αναμνήσεις το 1920, όταν οι σχέσεις των δύο χωρών μας είχαν δυσκολέψει πολύ και δυστυχώς το ιδιοφυές όραμα του Ismail Qemali ήταν μακριά, ήταν πέρα από τον ορίζοντα των καιρών που ακολούθησαν τη συνάντησή του με τον βασιλιά της Ελλάδας.
Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος, το ερμητικό κλείσιμο της Αλβανίας στον ένατο κύκλο της κομμουνιστικής κόλασης, μοίρασε την Ευρώπη στα δύο και ανέβαλε για τα τέλη του 20ου αιώνα τη δυνατότητα επαναφοράς αυτού του οράματος του ιδρυτή μας στο τραπέζι των σχέσεων που δημιουργήθηκαν εξ ολοκλήρου μεταξύ δύο χωρών μετά την κατάρρευση του κομμουνισμού. Πάει κι ο 20ός αιώνας, έρχονται τα μέσα της τρίτης δεκαετίας του 21ου αιώνα και, αντί η Αλβανία και η Ελλάδα να είναι σήμερα αντίβαρο θριάμβου και γειτονίας που μετατράπηκε σε στρατηγικό, γεωπολιτικό αγαθό στο πανόραμα των Βαλκανίων και ένα ελκυστικό παράδειγμα για όλους τους άλλους γείτονες για ειρήνη που παράγει ευημερία, ασφάλεια, μέλλον στο τραπέζι των διακρατικών μας σχέσεων, ο νόμος του εμπολέμου μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας εξακολουθεί να ισχύει. Αυτός ο νόμος της 10ης Νοεμβρίου 1940 καθορίζει τι γίνεται με τις περιουσίες και τους πολίτες χωρών σε εμπόλεμη κατάσταση και την ίδια μέρα, με βασιλικό διάταγμα νομοθετήθηκε η κατάσταση πολέμου με την Ιταλία και την Αλβανία. Το 1947 η Ελλάδα επικύρωσε τη συνθήκη ειρήνης με την Ιταλία και έληξε η εμπόλεμη κατάσταση, ενώ με την Αλβανία το διάταγμα της εμπόλεμης κατάστασης και συνεπώς οι συνέπειες του νόμου του εμπολέμου, παραμένουν σε ισχύ σήμερα, όλη μέρα, παρόλο που το 1998 και οι δύο χώρες επικύρωσαν συνθήκη φιλίας. Πώς είναι δυνατόν μεταξύ δύο χωρών που έχουν υπογράψει συνθήκη φιλίας, που είναι μαζί στο ΝΑΤΟ εδώ και 15 χρόνια, η κατάσταση εμπολέμου να μην έχει ακόμη καταργηθεί μαζί με τις συνέπειες ενός νόμου πολέμου πριν από 84 χρόνια;
Αυτά τα χρόνια, η κυβέρνησή μου και εγώ προσπαθήσαμε, όσο μπορούσαμε, να αφαιρέσουμε αυτόν τον παραλογισμό από το τραπέζι των σχέσεών μας, όπως προσπαθήσαμε να αντιμετωπίσουμε όσο το δυνατόν πιο δίκαια μέσω του διαλόγου, με κατανόηση, όλα τα εναπομείναντα ζητήματα μεταξύ των δύο των χωρών μας, γιατί έχω την ακλόνητη πεποίθηση ότι εάν υπάρχει καλή θέληση και αμοιβαία αποφασιστικότητα, όλες οι διαφορές που κληρονομήσαμε μπορούν να επιλυθούν χωρίς να περιμένουμε να περάσουν άλλα 84 χρόνια.
Η αλήθεια είναι, φίλοι μου, ότι στον σημερινό πρωθυπουργό της Ελλάδας βρήκα τον πιο ανοιχτό συνομιλητή αυτών των 10 ετών. Εν τω μεταξύ αποκλείεται να μην σας πω, ότι την προσέγγιση και τις απόψεις των αριστερών αδελφών μας στην ελληνική αντιπολίτευση, δυσκολεύτηκα πολύ να τις καταλάβω, παρά μόνο ως εσωτερική πολιτική πάλη, αλλά δεν είναι καν δουλειά μου να τους δώσω καμία γνώμη, παρόλο που στην πραγματικότητα είμαστε σε μια ευρωπαϊκή πολιτική οικογένεια και μπορούμε να πούμε τη γνώμη μας ο ένας στον άλλον, ούτε καν δικαίωμά μου να αναμειγνύομαι στις υποθέσεις τους, ακόμη περισσότερο όταν στην Αλβανία έχουμε επίσης μια αντιπολίτευση που κάνει ακριβώς το ίδιο, όποτε ασχολείται με τις εξωτερικές υποθέσεις της Αλβανίας, απευθυνόμενη ανεπιτυχώς στις πηγές του εκλογικού εθνικισμού. Αλλά πολύ απλά, θα τους το έλεγα σήμερα με πολύ φιλικό τρόπο, αφού είμαι εδώ στην Αθήνα και σίγουρα ακούνε, όταν σκοπεύουν να αναφέρουν την Αλβανία και να σχολιάσουν τις θέσεις της σοσιαλιστικής κυβέρνησης της Αλβανίας, μια άμεση επικοινωνία με τα αδέρφια τους στα Τίρανα σίγουρα θα τους βοηθούσε να διαμορφώσουν τη γνώμη τους όσο το δυνατόν πιο σωστά. Από την άλλη, είναι εξίσου αλήθεια ότι, παρόλο που ο συνομιλητής μου σήμερα στο Μέγαρο Μαξίμου είναι ο πιο ανοιχτός και αυτός που ενδιαφέρεται πιο πολύ να κλείσει το κεφάλαιο των εκκρεμοτήτων, η δουλειά για την επίλυσή τους έχει προχωρήσει αργά και κατά καιρούς έχει σταματήσει. Ωστόσο, έχω πίστη, και αυτή δεν είναι μια ωραία διπλωματική λέξη, πιστεύω πραγματικά ότι τα καλύτερα μεταξύ Ελλάδας και Αλβανίας είναι όλα μπροστά μας και είμαι οπλισμένος με αυτή την πίστη, με την ετοιμότητα να λύσουμε όλα τα ζητήματα μεταξύ μας, ως Ευρωπαίοι οραματιστές του νέου αιώνα, να μην συνεχίσουμε να τα σέρνουμε σαν τους ευκολόπιστους Βαλκάνιους του παλιού αιώνα, για να τα μετατρέψουμε στη συνέχεια σε μήλο της έριδος κάθε φορά που ανοίγει το εκλογικό παζάρι. Εν τω μεταξύ, λυπάμαι πραγματικά για το γεγονός ότι αυτοί οι κύκλοι παγετού εμπόδισαν να είναι ορατή η πρόοδος που έχουμε σημειώσει σε ορισμένες σημαντικές κατευθύνσεις.
Τέλος, με τη σημερινή κυβέρνηση, γιατί με τις προηγούμενες ούτε λόγος, καταφέραμε να ανοίξουμε τις διαπραγματεύσεις σε επίπεδο εμπειρογνωμόνων για τη συνταξιοδοτική συμφωνία με την Ελλάδα. Είναι μια συμφωνία για την οποία μέχρι χθες δεν βλέπαμε φως στην άκρη του τούνελ, ενώ πιστεύουμε ότι μετά την εφαρμογή της συμφωνίας για τις συντάξεις με την Ιταλία έχουμε ένα πολύ θετικό σημείο αναφοράς, γιατί στην πραγματικότητα οι συμφωνίες με την Ιταλία και με την Ελλάδα είναι οι δύο πιο σύνθετες, λόγω του ειδικού βάρους του αλβανικού παράγοντα και στις δύο χώρες. Επιπλέον, και πιστεύω ότι αυτό σας ενδιαφέρει πολύ, έχουμε επίσης ανοίξει διμερή διάλογο σε τεχνικό επίπεδο για το θέμα των αδειών διαμονής και τη διαδικασία απόκτησης ιθαγένειας με πολιτογράφηση, υπάρχει μεγάλη πρόοδος και είμαι βέβαιος ότι πολύ σύντομα θα λάβετε πολύ καλά νέα.
Ένας άλλος κοινός στρατηγικός στόχος που συμφωνήθηκε μεταξύ των δύο κυβερνήσεών μας είναι ο συντονισμός των αναγκών και των οικονομικών ευκαιριών των δύο χωρών μας για πρόσβαση και θέσεις στην ολοκληρωμένη ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας.
Σήμερα γίνονται εργασίες για το έργο της δεύτερης γραμμής μεταφοράς 400 kV Φιέρι–Άραχθος, έργο στρατηγικής σημασίας και για τις δύο χώρες που όχι μόνο εδραιώνει το δίκτυο μεταφοράς, αλλά και ενισχύει τη φυσική διασύνδεση Αλβανίας και Ελλάδας για να ανταποκριθεί τις συνθήκες ένταξης στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας με τη δημιουργία της βεβαιότητας ότι οι τιμές θα είναι πιο ανταγωνιστικές, αλλά και με την επέκταση των εξαγωγικών δυνατοτήτων ενέργειας που παράγεται από ανανεώσιμες πηγές και στις δύο χώρες.
Άλλη μια όμορφη σελίδα συνεργασίας και επαναπροσέγγισης είναι ότι ανοίξαμε με την πρότασή μας και τη συμφωνία με άμεσο δικαίωμα της ελληνικής κυβέρνησης να ενσωματώσει, κάνοντας μια διασυνοριακή ένταξη, το εθνικό πάρκο του Αώου, που τα επόμενα χρόνια θα είναι μια ολοένα και πιο ισχυρή μηχανή της νέας τουριστικής μας βιομηχανίας και θα μετατραπεί σε ένα ολοκληρωμένο ευρωπαϊκό πάρκο όπου δεν υπάρχουν σύνορα, αλλά θριαμβεύει η φύση, που μας ενώνει από τότε που ήρθαμε σε αυτόν τον κόσμο, θα είναι ένα ελκυστικό παράδειγμα για το τι μπορούμε να κάνουμε μαζί, η Αλβανία και η Ελλάδα, η μία για την άλλη και για την Ευρώπη μας ή για τουρίστες και επισκέπτες από όλο τον κόσμο.
Η Αλβανία 2030 θα έχει αποκτήσει την πλήρη ενεργειακή της ανεξαρτησία και θα είναι καθαρός εξαγωγέας ενέργειας. Αυτό σημαίνει ότι ούτε μια δεκάρα από τους αλβανικούς φόρους δεν θα δαπανηθεί για αγορά ενέργειας στο εξωτερικό, αλλά αντίθετα θα μπουν περισσότερα χρήματα στον προϋπολογισμό της Αλβανίας από την πώληση της ενέργειας που παράγεται στη χώρα.
Αυτή τη στιγμή ετοιμάζουμε ένα ειδικό πρόγραμμα για όλους τους Αλβανούς μετανάστες που θέλουν να επενδύσουν τις οικονομίες τους στα χωριά και τις ορεινές περιοχές της Αλβανίας για να μετατρέψουν τα σπίτια και τις εκτάσεις εκεί στους κρίκους της νέας μας τουριστικής αλυσίδας. Έχουμε παραδείγματα από το Θεθ και τη Βαλμπόνα, το Τεπελένι και την Πρεμετή, όπου με τις οικονομίες της εργασίας στη μετανάστευση και χάρη στη γνώση, την εμπειρία, την εργασιακή κουλτούρα που αποκτήθηκε μακριά από το σπίτι, όσοι επέστρεψαν από την ξενιτιά άνοιξαν αγροτουριστικές μονάδες και ξενώνες που είναι γεμάτοι τουρίστες που φέρνουν στο τέλος του χρόνου πολύ περισσότερα έσοδα από τον μισθό της μετανάστευσης.
Κάποιοι επέστρεψαν οριστικά, κάποιοι άλλοι μένουν μεταξύ της χώρας που βρίσκονται και του τόπου γέννησης, αλλά όλοι βλέπουν ότι ο λογαριασμός βγαίνει άνετα και η επένδυση στον τόπο γέννησης ανταμείβεται καλύτερα.
Η Αλβανία του 2030 θα είναι μια χώρα ελεύθερης επιλογής, όχι πλέον αναγκασμένη από τις αντιξοότητες ή την αδυναμία για όλους εκείνους τους Αλβανούς που θα σκεφτούν να αναζητήσουν τη μοίρα τους αλλού ως ελεύθεροι άνθρωποι αυτού του κόσμου όπου τα σύνορα της πατρίδας τους και το κράτος που περνούν την παιδική ηλικία μέχρι την ηλικία για τη λήψη αποφάσεων, δεν μπορούν να αποτελέσουν εμπόδιο για κανέναν που κινείται προς νέους ορίζοντες και πραγματικότητες. Πέρα από την ομίχλη της παραπληροφόρησης που μεταφέρει κατασκευασμένες ειδήσεις μέρα και νύχτα από τα πιο κακά αλβανικά μυαλά, τα κακά μυαλά που έχουμε πιο πριν από το 1912, που αλλάζουν το όνομα του ανθρώπου, αλλάζουν τη μορφή του ανθρώπου, αλλά δεν αλλάζουν το περιεχόμενό τους και λένε τα ίδια πράγματα με τη γλώσσα διαφορετικών ανθρώπων. Για παράδειγμα, η μείωση του πληθυσμού της Αλβανίας στο 1,5 εκατομμύριο πέρα από τον μαύρο καπνό του πολιτικού πολέμου με το φαινόμενο της μετανάστευσης, που σε διαφορετικούς χρόνους και κύκλους έχει επηρεάσει όλες τις χώρες αυτού του κόσμου και όχι μόνο την Αλβανία, που βγήκε μετά από μισό αιώνα στη φυλακή, από μια φυλακή που πέταξαν τα κλειδιά στη θάλασσα. Πέρα από όλα τα έργα, τις μεταρρυθμίσεις, τις εργασίες και τις νέες ευκαιρίες και πέρα από όλες τις επαρχίες, τα πιστεύω, τις πεποιθήσεις και τις πολιτικές συναινέσεις, είναι σήμερα όλα εφικτά, ως η βούληση όλων των Αλβανών όπου κι αν βρίσκονται, για την Αλβανία 2030.
Σε αυτήν την αρχαία ιστορία του ευρωπαϊκού πολιτισμού όπου η γονιμότητα των φωτισμένων μυαλών, η δεισιδαιμονική ένωση θεών, ημίθεων ή απλών ανθρώπων που ονειρεύονταν να γίνουν θεοί και όπου η ιστορία αυτού του κοινού λεκανοπεδίου γεννήθηκε σε αυτήν την πόλη, το μόνο σύστημα διακυβέρνησης που επιστρέφει ελευθερία στο άτομο με σεβασμό στη βούληση της πλειοψηφίας, βαφτισμένη από τους αρχαίους Έλληνες με το ευλογημένο όνομα της δημοκρατίας, η νέα ιστορία των Αλβανών της Ελλάδας είναι το σύγχρονο κεφάλαιο μιας υποδειγματικής επιβεβαίωσης της αιώνιας αξίας της ατομικής ελευθερίας και του δικαιώματος της ιθαγένειας. Και δεν επαναλαμβάνομαι, αλλά ήθελα να προσθέσω ότι η δημοκρατία είναι ένα σύστημα τόσο δύσκολο και τόσο δύσκολο ως νόημα, καθώς ο ίδιος ο όρος βρίσκει τις ρίζες του στην ελληνική λέξη κράτος, μια δύναμη που δεν ξέρω γιατί συσχετίζεται πάντα με τη θεϊκή αλβανική λέξη «δημιουργώ». Από τη δημιουργική δύναμη της δημοκρατίας ως μη καταστροφικής δύναμης, ως δύναμης που εξυψώνει την κοινωνία, όχι διχαστικής και εξευτελιστικής, ως δύναμης που φέρνει ευκαιρίες, όλο και πιο ίσες για όλους, που δεν βαθαίνει την ανισότητα και τις διακρίσεις, η Αλβανία 2030 πρέπει να πάρει το καλύτερο δυνατό μέσω της δύναμης όλων των Αλβανών, ώστε η κόκκινη και μαύρη σημαία του Σκεντέρμπεη και του Ismail Qemali να υψωθεί δίπλα στις σημαίες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκεί στο κέντρο της δημοκρατικής Ευρώπης.
Σήμερα βλέπετε την Αλβανία όταν έρχεστε, ακούτε για την Αλβανία όταν σας μιλάνε, διαβάζετε για την Αλβανία όταν βγαίνετε από τα κανάλια και τις ιστοσελίδες όλων των ειδών, αλλά σήμερα η Αλβανία έχει αρχίσει να σας μοιάζει.
Έχει αρχίσει να μοιάζει ολοένα και περισσότερο στους Αλβανούς των επίπονων μεταναστευτικών οδών που χάρη στις τιτάνιες προσπάθειες πολλών ετών, που από κουρελιασμένοι και μισοπεθαμένοι στα ορεινά μονοπάτια και στις ακτές της θάλασσας ξαναγεννήθηκαν, ξαναγεννήθηκαν και έγιναν κύριοι της μοίρας τους στην Ευρώπη.
Η Αλβανία, σήμερα, έχει ξαναγεννηθεί στα μάτια του κόσμου και δεν συνδέεται πια με τη ζοφερή χώρα όλων των κακών, αλλά με έναν προορισμό που πρέπει να ανακαλύψεις, να αγγίξεις. Συνδέεται με μια χώρα φιλόξενων και φιλόδοξων ανθρώπων που αλλάζουν το πρόσωπο της Αλβανίας, με ένα κράτος που δεν το βλέπου πια στις πόρτες και τα σαλόνια της Ευρώπης και του κόσμου με καχυποψία ή λύπηση, αλλά με σεβασμό και εκτίμηση.
Σήμερα δεν κατεβάζεις πια το κεφάλι όταν λες: «Είμαι από την Αλβανία». Και καθώς η πατρίδα σας ήταν πάντα περήφανη για εσάς, σήμερα έχετε δικαίωμα από το Θεό να είστε περήφανοι για την Αλβανία.
Η χθεσινή Αλβανία δεν μπορούσε να σας κρατήσει, η σημερινή Αλβανία ετοιμάζεται για όποιον από εσάς θέλει ή μπορεί να θέλει να επιστρέψει, αλλά η Αλβανία 2030 θα είναι το μέρος όπου όσοι θα επιστρέψουν θα έχουν τη δική τους Αλβανία, όπως τον εαυτό τους, για τον εαυτό τους, ένα ευρωπαϊκό κράτος στην καρδιά της Ευρώπης, ένα δημοκρατικό κράτος όπου επιτέλους, μετά από αιώνες, θα υπάρχει ισονομία και κανένας δεν θα είναι υπεράνω του νόμου.
Οι εποχές που άλλοι αποφάσιζαν πόσο μακριά μπορούσαν να φτάσουν οι Αλβανοί έχουν πεθάνει. Ήρθε η ώρα των Αλβανών και της Αλβανίας στην Ευρώπη.
Αγαπητοί φίλοι, αδελφές και αδέρφια,
Σας ευχαριστώ που με τιμήσατε τόσο πολύ!
Είθε η κοινότητα να είναι το όνομα κάθε νέας μέρας για εσάς, τις οικογένειές σας, τους συγγενείς σας, όλους εκείνους που αγαπά η καρδιά σας.
Είστε παράδειγμα, είστε ενέργεια, είστε δύναμη για μένα.
Δεν μπορώ να ανοίξω την καρδιά και το μυαλό μου για να μπείτε μέσα και να δείτε μόνοι σας τι υπάρχει μέσα, αλλά δεν μπορώ να φύγω σήμερα χωρίς να σας πω δύο λόγια.
Μπορεί να έκανα πολλά λάθη μέχρι εδώ, σε αυτά τα 10 χρόνια.
Ζητώ συγγνώμη για όποιο λάθος νομίζετε ότι έχω κάνει, αλλά ποτέ, σε καμία περίπτωση, δεν πρόδωσα αυτούς που με εμπιστεύτηκαν έστω και μια φορά με την ψήφο τους με αυτήν την εξαιρετική τιμή.
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη τιμή που μπορεί να δοθεί σε έναν άνθρωπο στη ζωή του από το να ηγηθεί της πατρίδας του. Επομένως, δεν υπάρχει υλική δύναμη σε αυτόν τον κόσμο, πολιτική, οικονομική, οικονομική, ατομική ή κρατική εξουσία που, Θεός φυλάξοι, να μπορεί να με βάλει σε πειρασμό ή να με αναγκάσει να λυγίσω για να ωφελήσω τον εαυτό μου πίσω από την πλάτη σας, να βλάψω τα δημόσια και ιδιωτικά συμφέροντα Αλβανών τους οποίους δεν γνωρίζω, αλλά ξέρω πολύ καλά ότι με γνωρίζουν ή για να λυγίσουν απαράβατες κορυφές των εθνικών συμφερόντων της Αλβανίας.
Χάρη σε εσάς, αυτή ήταν η πιο όμορφη επίσκεψή μου στην Αθήνα και δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει ομορφότερη από αυτήν.
Πριν φύγω, και επειδή είναι αδύνατον να τον συναντήσω, θα ήθελα να αφήσω ένα μήνυμα εκ μέρους σας στον φίλο μου, που έχει εκλεγεί από τον λαό αυτής της χώρας για να ηγηθεί της Ελλάδας, τον πρωθυπουργό Μητσοτάκη.
Το 1886, ο εθνικός μας ποιητής Naim Frashëri έγραψε το ποίημά του «Ο αληθινός πόθος των Αλβανών» στα ελληνικά:
«Θέλουμε με όλους τους γείτονές μας,
Σλάβους και Έλληνες να ζήσουμε αρμονικά,
Αδελφικά, με τάξη και ειρήνη, ας ζήσουμε.
Ας μην γίνουμε εχθροί και ας μην πολεμήσουμε,
Αρκούν τα πολλά βάσανα και οι τυραννίες που περάσαμε.
Είναι η ώρα της ευημερίας, είναι η ώρα της ελευθερίας».
Χαιρετισμούς, από εμένα και τους Αλβανούς της Ελλάδας.
Ζήτω η Αλβανία, ζήτω (σ.σ. στα ελληνικά) η Ελλάδα, ζήτω η δημοκρατική Ευρώπη!
