Το σκάνδαλο κατασκοπείας που αποκαλύφθηκε στην Ελλάδα το 2022 και ονομάστηκε «Predatorgate» είχε τα πάντα: υποκλοπές πολιτικών, δημοσιογράφων και δικαστών, εξαγωγές ύποπτου λογισμικού σε δικτατορικά καθεστώτα και παραιτήσεις υψηλού προφίλ. Δύο χρόνια μέτα, όλοι στην κυβέρνηση έχουν ξεμπλέξει.
Σε μια έκθεση 300 σελίδων που είδε το POLITICO, ο αναπληρωτής εισαγγελέας του Αρείου Πάγου Αχιλλέας Ζήσης υποστήριξε μια σειρά αμφιλεγόμενων παραβιάσεων (παρακολουθήσεις μέσω spyware) δεν σχετίζονται με τις παρακολουθήσεις της ΕΥΠ και ότι οι κρατικές υπηρεσίες ή οι αξιωματούχοι δεν μπορούν να θεωρηθούν υπεύθυνοι για τη χρήση του κατασκοπευτικού λογισμικού.
Η αναφορά κατατέθηκε στην εισαγγελέα Γεωργία Αδειλίνη, η οποία την περασμένη Τρίτη αποφάσισε να αποδώσει κατηγορίες σε βαθμό πλημμελήματος σε στελέχη των εταιρειών που παρήγαγαν και αγόρασαν το παράνομο λογισμικό Predator και κατά τα άλλα... έβαλε την υπόθεση στο αρχείο.
Πυρά της αντιπολίτευσης
Το πόρισμα προκάλεσε τις έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, η οποία αμφισβήτησε τη δικαστική ανεξαρτησία της χώρας και έκανε λόγο για «ημέρα ντροπής» για την Ελλάδα.
Μια προσπάθεια να ζητηθεί νέα κοινοβουλευτική έρευνα εμποδίστηκε από την κυβερνητική πλειοψηφία στη Βουλή την περασμένη Παρασκευή.
Η αντιπολίτευση είχε ζητήσει να διαβιβαστεί το πόρισμα και η πράξη αρχειοθέτησης και να κληθούν η εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Γεωργία Αδειλίνη και ο αντιεισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Αχιλλέας Ζήσης, που διενήργησε την προκαταρκτική έρευνα. Κατά της αποδοχής των αιτημάτων τάχθηκαν οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας. Υπέρ της αποδοχής των αιτημάτων τάχθηκαν, με την ψήφο τους, τα κόμματα της αντιπολίτευσης.
Το σκάνδαλο και οι... συμπτώσεις
Το σκάνδαλο ξετυλίχθηκε τον Αύγουστο του 2022 με την απόπειρα τοποθέτησης του Predator στο τηλέφωνο τού Νίκου Ανδρουλάκη, πρώην μέλους του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Ακολούθησαν οι αποκαλύψεις ότι η κυβέρνηση της ΝΔ είχε παρακολουθήσει το τηλέφωνο του προέδρου του ΠΑΣΟΚ, νόμιμα.
Οπως αναφέρει το δημοσίευμα, ερευνητική δημοσιογραφία, οργανώσεις για τα δικαιώματα των πολιτών και η ΑΔΑΕ αποκάλυψαν σύντομα πώς η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών (ΕΥΠ) παρακολουθούσε έναν συνεχώς διευρυνόμενο κατάλογο δημοσιογράφων και πολιτικών - συμπεριλαμβανομένου του μισού υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης . Το κατασκοπευτικό λογισμικό Predator είχε τοποθετηθεί στα τηλέφωνα ορισμένων εξ αυτών, την ίδια ακριβώς στιγμή.
Η έκθεση του Αχιλλέα Ζήση επιβεβαίωσε τις αναφορές ότι από τις 116 περιπτώσεις που εντοπίστηκαν ως στόχοι spyware, 28 τηλεφωνικοί αριθμοί βρίσκονταν υπό νόμιμη κρατική παρακολούθηση κατά τη στιγμή των απόπειρων παραβίασης. Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο εκτίμησε ότι πρόκειται για «σύμπτωση» και πως «οι δύο μέθοδοι παρακολούθησης δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους».
Η έκθεση αναγνώρισε ότι η εταιρεία ανάπτυξης λογισμικού Intellexa με έδρα την Ελλάδα συνδέεται με την Predator και περιλαμβάνει στοιχεία για τη σύνδεσή της με τον ελληνικό πάροχο λογισμικού Krikel, προμηθευτής της ελληνικής κυβέρνησης μεταξύ 2018 και 2022.
Το πόρισμα κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τέσσερις επιχειρηματίες - τρεις με την Intellexa και ένας με την Krikel - πρέπει να διωχθούν ποινικά για «παραβίαση του απορρήτου των τηλεφωνικών επικοινωνιών» και «παράνομη πρόσβαση σε σύστημα πληροφοριών».
Αναπάντητα ερωτήματα
Ορισμένοι νομικοί εκφράστηκαν αρνητικά για το πόρισμα, επικρίνοντας τον τρόπο με τον οποίο ο Αχ. Ζήσης άφησε αρκετές ενδείξεις... ανέγγιχτες και δεν συμβουλεύτηκε επαρκώς τα θύματα.
«Η έρευνα ήταν ελλιπής και επιφανειακή», δήλωσε ο Ζαχαρίας Κεσσές, δικηγόρος του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη, ένα από τα θύματα του κατασκοπευτικού λογισμικού, ο οποίος βρισκόταν και υπό κρατική παρακολούθηση.
Ο Ζ. Κεσσές αναφερόμενος στον Αχ. Ζήσης σχετικά με τις υποκλοπές κορυφαίων υπουργών, πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών υποστήριξε ότι «Είναι αδιανόητο για την Εισαγγελία του Α.Π να αποφεύγει να διερευνήσει το αδίκημα της κατασκοπίας, αναφέροντας ότι αφορά άλλο έννομο αγαθό και αποφεύγοντας το αυτονόητο που είναι η διερεύνηση αναφερόμενων αυτεπαγγέλτως διωκόμενων κακουργημάτων».
Ο ίδιος υποστήριξε ότι δόθηκε «προνομιακή μεταχείριση και ασυλία στα μέλη της υπηρεσίας κατασκοπείας και σε όσους ήταν υπεύθυνοι για την εποπτεία της», είπε.
Το πόρισμα θεωρεί ότι μόνο τα τηλέφωνα του δημοσιογράφου Θανάση Κουκάκη και της πρώην υπαλλήλου της Meta Άρτεμις Σίφορντ μολύνθηκαν από το παράνομο λογισμικό Predator, χαρακτηρίζοντας όλες τις άλλες περιπτώσεις ως «απόπειρες».
Ωστόσο, οι δικηγόροι των θυμάτων υποστηρίζουν ότι υπάρχουν και άλλα τηλέφωνα που μολύνθηκαν, μεταξύ των οποίων και του πρώην υπουργού Χρήστου Σπίρτζη.
Επίσης, ο Αχ. Ζήσης δεν ζήτησε το άνοιγμα των λογαριασμών των εταιρειών που συνδέονται με την Intellexa.
Η κυβέρνηση έχει επανειλημμένα απορρίψει τους ισχυρισμούς ότι το σκάνδαλο φτάνει μέχρι τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, λέγοντας ότι οι όποιες ατασθαλίες προέρχονται από «βρώμικα δίκτυα» εντός των μυστικών υπηρεσιών.
Το σκάνδαλο είχε οδηγήσει στην παραίτηση του Γρηγόρη Δημητριάδη, γενικός γραμματέας του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη - ο οποίος είναι και ανιψιός του - και του Παναγιώτη Κοντολέων, που ήταν επικεφαλής της ΕΥΠ. Και οι δύο κλήθηκαν στα τέλη του περασμένου μήνα από τις δικαστικές αρχές να καταθέσουν, αλλά όχι ως ύποπτοι.
Ο κ. Δημητριάδης κλήθηκε τον Ιούνιο να καταθέσει μόνο ως μάρτυρας, ενώ δεν έγινε ποτέ έρευνα στην κατοικία του, αν και αρχικά είχε ζητηθεί από τις δικαστικές αρχές.
Ο Νίκος Ανδρουλάκης, του οποίου ο φάκελος με τα δεδομένα των τηλεφωνικών παρακολουθήσεων φέρεται να έχει καταστραφεί από αξιωματούχους της ΕΥΠ, παρά τις νομικές απαιτήσεις ότι όλοι οι φάκελοι πρέπει να φυλάσσονται για δύο χρόνια, έχει προσφύγει στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων κατά του κυβερνητικού χειρισμού της υπόθεσής του.
Εξαγωγές
Το Predator εξήχθη στο Σουδάν και τη Μαδαγασκάρη από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών. Το υπουργείο δήλωσε αργότερα ότι διεξάγει εσωτερική έρευνα, αλλά δεν ανακοίνωσε ποτέ τα αποτελέσματα αυτής ή αν υπήρξαν κυρώσεις.
Η απόφαση εγείρει για άλλη μια φορά ερωτήματα σχετικά με την ανεξαρτησία της ελληνικής δικαιοσύνης.
Η απόφαση των ΗΠΑ για την Intellexa
Τον Μάρτιο, η κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών ανακοίνωσε ένα «πρώτο στο είδος του» πακέτο κυρώσεων κατά της Intellexa και της ηγεσίας της, αφού η εταιρεία ενεπλάκη στη στοχοποίηση αξιωματούχων της αμερικανικής κυβέρνησης. Είναι η πρώτη φορά που η αμερικανική κυβέρνηση επιβάλλει κυρώσεις σε εμπορική οντότητα κακόβουλου λογισμικού.
«Οι υποκλοπές μέσω της κρατικής υπηρεσίας δεν μπορεί να είναι ανεξέλεγκτες και αδικαιολόγητες», δήλωσε από την πλευρά του ο πρόεδρος της ΑΔΑΕ, Χρήστος Ράμμος.
Τα ευρήματα του κ. Ζήση «απογοήτευσαν όλους εμάς, απλούς πολίτες και νομικούς, που θέλουμε να πιστεύουμε στην ακεραιότητα του ελληνικού συστήματος δικαιοσύνης», δήλωσε ο Νίκος Αλιβιζάτος ομότιμος καθηγητής συνταγματικού δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Με πληροφορίες από Politico
