Ο Νίκος Κοτζιάς γεννήθηκε το 1950 στην Αθήνα. Αποφοίτησε από τη Σχολή Μωραίτη το 1968 και σπούδασε Οικονοµικά και Πολιτική Φιλοσοφία στην Αθήνα και στο Giessen της Γερµανίας.
Είναι συνιδρυτής του Προγράµµατος Νοτιανατολικής Ευρώπης στο Κέντρο Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστηµίου της Οξφόρδης.
O Νίκος Κοτζιάς υπήρξε µέλος της µαθητικής οργάνωσης της νεολαίας Λαµπράκη από το 1965. Ιδρυτικό µέλος της ΚΝΕ και µέλος του Κεντρικού Συµβουλίου της στη διάρκεια της χούντας, ενώ αργότερα έγινε µέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και καταδικάστηκε δις από στρατοδικείο.
Στη διάρκεια της χούντας υπήρξε γραµµατέας της Οµοσπονδίας φοιτητικών συλλόγων στη ∆υτική Γερµανία και ∆υτικό Βερολίνο καθώς και γραµµατέας του Συντονιστικού των αντιδικτατορικών φοιτητικών οργανώσεων. Συνέβαλε στην οργάνωση και καθοδήγησε µεγάλες απεργίες, όπως εκείνη της Πεσινέ και της Λάρκο το 1977.
Ακόμα συνέβαλε αποφασιστικά στη δηµιουργία των περιοδικών «Επιστηµονική Σκέψη» και «∆ιαλεκτική», ενώ συµµετείχε στην Επιστηµονική Επιτροπή πολλών άλλων. Τέλος αποτελεί Ιδρυτικό µέλος του ΚΜΕ, του FEG Marbourg και του «Ιδρύµατος Νίκος Πουλαντζάς».
Το 1989 παραιτήθηκε την ίδια βραδιά της συγκρότησης της κυβέρνησης Τζαννετάκη από τα καθοδηγητικά όργανα της αριστεράς στα οποία συµµετείχε. Είναι ο πρώτος που την κατάγγειλε δηµόσια ως την απαρχή του «βρώµικου 1989».
