Στην καρδιά αυτού του επιβλητικού βράχου βρίσκεται ένα καλά κρυμμένο σπήλαιο που αποκαλύπτει τα μυστικά της προϊστορικής ύπαρξης του ανθρώπου. Ίχνη που χρονολογούνται περίπου 130.000 χρόνια δείχνουν ότι οι Νεάντερταλ ήταν εκεί.
Το σπήλαιο βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 100 μέτρων από την επιφάνεια του κάμπου και 280 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας. Μπροστά από το σπήλαιο ρέει το ποτάμι Λίθαιος, παραπόταμος του Πηνείου. Η είσοδος του σπηλαίου μετρά 17x3 μέτρα, ενώ η κύρια σπηλιά, περίπου τετράγωνη με μικρές πλευρικές νιχάδες, έχει επιφάνεια 500 τετραγωνικά μέτρα.
Η επιστημονική σημασία του σπηλαίου θεωρείται πολύ σημαντική για την προϊστορία ολόκληρης της ελληνικής περιοχής, καθώς, όπως σημειώνουν οι αρχαιολόγοι, είναι ένα από τα λίγα σπήλαια στην Ελλάδα με τέτοιο ευρύ φάσμα λόφων που καλύπτουν την εξέλιξη του ανθρώπου σε μια περίοδο καθοριστική για την εξέλιξή του, τη μετάβασή του δηλαδή από τον Νεάντερταλ στον Άνθρωπο Σαπιέν.
{https://youtu.be/o8lHimYNaV4?si=KvImbuBcNsiSO8u4}
Η ανασκαφή ξεκίνησε το 1987 από την αρχαιολόγο Αικατερίνη Κυπαρίσση-Αποστολίκα και συνεχίστηκε μέχρι το 2005, όταν ξεκίνησαν οι εργασίες για την αναστήλωση και προώθηση του σπηλαίου.
Τον Μάρτιο του 2009, οι αρχαιολόγοι βρήκαν ανθρώπινα ίχνη που χρονολογούνται 130.000 χρόνια και είναι σπάνιο εύρημα όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για την παλιά ήπειρο. Πιστεύεται ότι τα ίχνη ανήκουν σε τέσσερα παιδιά μεταξύ 2 και 7 ετών.
