Οικονομία

Πώς θα χορηγούνται επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ – Τι προβλέπεται για το ΕΤΕΑΕΠ

Πώς θα χορηγούνται επικουρικές συντάξεις και εφάπαξ – Τι προβλέπεται για το ΕΤΕΑΕΠ
Στην ερμηνεία των διατάξεων του νέου Ασφαλιστικού που αφορούν την δημιουργία, από 1.1.17 του νέου ταμείου επικουρικής ασφάλισης και εφάπαξ παροχών (ΕΤΕΑΕΠ), περιγράφει εγκύκλιος που εξέδωσε το υπουργείο Εργασίας. Ορίζονται αναλυτικά τα ταμεία και οι ασφαλισμένοι που εντάσσονται στο ΕΤΕΑΕΠ, όπως επίσης και τυχόν εξαιρέσεις.

Επίσης, ορίζονται οι πόροι του Ταμείου και ο τρόπος καθορισμού των εφάπαξ παροχών, στο εξής, μέσω του διανεμητικού συστήματος προκαθορισμένων εισφορών νοητής κεφαλαιοποίησης. Ο Ενιαίος Κανονισμός Ασφάλισης και Παροχών του ΕΤΕΑΕΠ, θα πρέπει να προκύψει εντός εξαμήνου από την έναρξη λειτουργίας του, αφού πρώτα υπάρξει σχετική αναλογιστική μελέτη.

Για το λόγο αυτό, η εγκύκλιος ορίζει τη σύσταση σχετικής επιτροπής, που θα αποτελείται από υπηρεσιακούς παράγοντες του Ταμείου, η οποία θα αναλάβει να ετοιμάσει τον σχετικό Κανονισμό.

Ουσιαστικά διευκρινίζεται ότι από την 1.1.17 και μετά το ΕΤΕΑ μετατρέπεται σε ΕΤΕΑΕΠ. Στα άρθρα 74 – 79 του νέου Ασφαλιστικού (ν. 4387/2016), ορίζονται οι λεπτομέρειες λειτουργίας του νέου ταμείου, που σκοπός του θα είναι:

α) Η παροχή μηνιαίας επικουρικής σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου.

β) Η καταβολή εφάπαξ παροχών στους δικαιούχους ασφαλισμένους του.

Επιπλέον, τροποποιείται και η διάρθρωση του ταμείου. Το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. συγκροτούν πλέον δύο κλάδοι, οι οποίοι λειτουργούν με οικονομική και λογιστική αυτοτέλεια:
α) Κλάδος επικουρικής ασφάλισης.
β) Κλάδος εφάπαξ παροχών, στους οποίους παρακολουθούνται αυτοτελώς οι εισφορές κάθε κλάδου.

Στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. εντάσσονται από 1-1-2017:

Α. Το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων (Τ.Π.Δ.Υ.) με τους Τομείς του:
α. Τομέα Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων.
β. Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Ν.Π.Δ.Δ.
γ. Τομέα Πρόνοιας Ορθόδοξου Εφημεριακού Κλήρου της Ελλάδος.
δ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εμπορικών, Βιομηχανικών, Επαγγελματικών, Βιοτεχνικών Επιμελητηρίων του Κράτους.
ε. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ταμείου Νομικών.
στ. Τομέα Πρόνοιας Δημοτικών και Κοινοτικών Υπαλλήλων.

Β. Το Ταμείο Πρόνοιας Ιδιωτικού Τομέα (ΤΑΠΙΤ) με τους Τομείς του:
α. Τομέα Πρόνοιας Εργατοϋπαλλήλων Μετάλλου.
β. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εταιρειών Λιπασμάτων.
γ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εταιρειών Τσιμέντων.
δ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ιπποδρομιών.
ε. Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Εμπορικών Καταστημάτων.
στ. Τομέα Πρόνοιας Ξενοδοχοϋπαλλήλων.
ζ. Τομέα Πρόνοιας Λιμενεργατών.
η. Τομέα Πρόνοιας Υπαλλήλων Οργανισμού Λιμένος Πειραιώς.
θ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Οργανισμού Εθνικού Θεάτρου.
ι. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Οργανισμού Υδρεύσεως Θεσσαλονίκης.
ια. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης..

Γ. Ο κλάδος Πρόνοιας του Ενιαίου Ταμείου Ασφάλισης Προσωπικού Εργαζομένων στα Μ.Μ.Ε. (Ε.Τ.Α.Π.- Μ.Μ.Ε.) με τους Τομείς του:
α. Τομέα Πρόνοιας Ιδιοκτητών, Συντακτών και Υπαλλήλων Τύπου.
β. Τομέα Πρόνοιας Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Αθηνών.
γ. Τομέα Πρόνοιας Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων Θεσσαλονίκης.

Δ. Ο κλάδος Πρόνοιας του Ταμείου Ασφάλισης Υπαλλήλων Τραπεζών και Επιχειρήσεων Κοινής Ωφέλειας (Τ.Α.Υ.Τ.Ε.Κ.Ω.) με τους Τομείς του:
α. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ο.Τ.Ε.
β. Κλάδο Ασφάλισης Προσωπικού ΔΕΗ (ΚΑΠ -Δ.Ε.Η.).
γ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ο.Σ.Ε..
δ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ε.Ρ.Τ. και Τουρισμού.
ε. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Εμπορικής Τραπέζης.
στ. Τομέα Πρόνοιας Προσωπικού Ιονικής-Λαϊκής Τραπέζης.

Ε. Ο κλάδος Πρόνοιας του Ενιαίου Ταμείου Ανεξάρτητα Απασχολουμένων (Ε.Τ.Α.Α.) με τους Τομείς του:
α. Τομέα Πρόνοιας Μηχανικών και Εργοληπτών Δημοσίων Έργων.
β. Τομέα Πρόνοιας Υγειονομικών.
γ. Τομέα Πρόνοιας Δικηγόρων Αθηνών.
δ.δ. Τομέα Πρόνοιας Δικαστικών Επιμελητών.
ε. Τομέα Πρόνοιας Συμβολαιογράφων.
στ. Τομέα Πρόνοιας Εργοληπτών Δημοσίων Έργων.

ΣΤ. Το Ταμείο Πρόνοιας Αξιωματικών Εμπορικού Ναυτικού (Τ.Π.Α.Ε.Ν.).

Ζ. Το Ταμείο Πρόνοιας Κατωτέρων Πληρωμάτων Εμπορικού Ναυτικού (Τ.Π.Κ.Π.Ε.Ν.).

Η. Ο Ειδικός Λογαριασμός Πρόνοιας Προσωπικού του Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ..

Υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι εξής κατηγορίες ασφαλισμένων:

α. Οι ήδη ασφαλισμένοι των ταμείων, κλάδων και τομέων επικουρικής ασφάλισης που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.).

β. Όσοι αναλαμβάνουν ασφαλιστέα εργασία - απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα, για την οποία ασφαλίζονται υποχρεωτικά σε φορέα κύριας ασφάλισης και δεν υπάγονται για την εργασία - απασχόλησή τους αυτή ή την ιδιότητά τους στην ασφάλιση άλλου φορέα επικουρικής ασφάλισης ή επαγγελματικής υποχρεωτικής ασφάλισης, ή των εξομοιούμενων βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας με αυτούς, ανεξαρτήτως νομικής μορφής.

Υπάγονται προαιρετικά στην ασφάλιση του κλάδου επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι εξής κατηγορίες ασφαλισμένων:
α. Οι ήδη προαιρετικά ασφαλισμένοι των ταμείων, κλάδων και τομέων επικουρικής ασφάλισης που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.).
β. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες που αναφέρονται στην παρ. 1 του άρθρου 14 του Ν. 3655/2008 (Α`58), καθώς και οι ελεύθεροι επαγγελματίες που υπάγονταν στην ασφάλιση του τ. ΕΤΕΑΜ με το Π.δ. 284/1992 (Α` 145).

Εξαιρούνται της ασφάλισης στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. οι ανεξάρτητα απασχολούμενοι υγειονομικοί.

Αντίστοιχα, υπάγονται υποχρεωτικά στην ασφάλιση του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι εξής περιπτώσεις ασφαλισμένων:

α. Οι ήδη ασφαλισμένοι των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.

β. Όσοι για πρώτη φορά από την κατά τα ανωτέρω ένταξη των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας αναλαμβάνουν εργασία - απασχόληση ή αποκτούν ασφαλιστέα ιδιότητα βάσει των γενικών ή ειδικών ή καταστατικών διατάξεων αυτών.

Στην εγκύκλιο επισημαίνεται ότι, από 1.1.2017 στην ασφάλιση του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. υπάγονται υποχρεωτικά:
Τα πρόσωπα που είχαν ήδη κατά την έναρξη ισχύος του ανωτέρω νόμου (13/5/2016) υπαχθεί στην ασφάλιση των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, σύμφωνα με την περίπτωση α΄ της παρ. 4 του άρθρου 37 του Ν. 4052/2012 (Α΄ 41), όπως το άρθρο αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 76 του ν.4387/2016.

2) Όσοι αναλαμβάνουν εργασία ή απασχόληση ή αποκτούν ιδιότητα, η οποία, σύμφωνα με τις καταστατικές διατάξεις των ως άνω ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, όπως ίσχυαν έως την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 (13/5/2016), δημιουργούσαν υποχρέωση υπαγωγής στην ασφάλιση για εφάπαξ παροχή των εν λόγω ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών, σύμφωνα με την περίπτωση β΄ της παρ. 4 του άρθρου 37 του Ν. 4052/2012 όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 76 του ν.4387/2016.

Οι πόροι του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. καθορίζονται ως εξής:

1) Πόροι του ταμείου είναι τα έσοδα από τις ασφαλιστικές εισφορές των ασφαλισμένων ή/και εργοδοτών, όπως αυτά προβλέπονται από την οικεία νομοθεσία που διέπει τον κάθε κλάδο.

2) Πόροι του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. είναι τα έσοδα από τις προβλεπόμενες εισφορές υπέρ των ταμείων-τομέων, κλάδων και λογαριασμών που εντάσσονται στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι πρόσοδοι περιουσίας καθώς και η απόδοση των κεφαλαίων και αποθεματικών αυτών και κάθε άλλο έσοδο και πόρος που προβλέπεται στην οικεία νομοθεσία ή άλλες διατάξεις νόμων.

Επισημαίνεται ότι, με την παρ. 2 του άρθ. 35 του ν.4387/2016 ορίζεται ότι από 1.1.2017 πόροι του κλάδου εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. είναι:

α. Τα έσοδα από τις προβλεπόμενες εισφορές υπέρ των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας που εντάσσονται, σύμφωνα με την παρ.5 του άρθρου 36 του Ν. 4052/2012, όπως η παράγραφος αυτή προστέθηκε με το άρθρο 75 του ν.4387/2016, στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., οι πρόσοδοι περιουσίας, καθώς και η απόδοση των κεφαλαίων και αποθεματικών αυτών και κάθε άλλο έσοδο και πόρος που προβλέπεται στην οικεία νομοθεσία ή άλλες γενικές διατάξεις.

β. Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.1992, τα έσοδα από τις ασφαλιστικές τους εισφορές, για το ύψος των οποίων και τον τρόπο υπολογισμού τους εφαρμόζονται οι επιμέρους καταστατικές διατάξεις των εντασσόμενων ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας στο Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., όπως ίσχυαν κατά την έναρξη ισχύος του ν.4387/2016 (13/5/2016).
Για τους ασφαλισμένους από 1.1.1993 και εφεξής, το ποσό της εισφοράς τους για εφάπαξ παροχή ορίζεται σε ποσοστό 4% και υπολογίζεται για τους μισθωτούς επί των ασφαλιστέων αποδοχών τους, όπως προσδιορίζονται στο άρθρο 38 του ν.4387/2016 και για τους αυτοτελώς απασχολούμενους επί του εισοδήματός τους, κατ΄ αναλογία των ειδικότερα προβλεπόμενων στο άρθρο 39 του ιδίου νόμου.

Το οικονομικό σύστημα λειτουργίας του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., καθορίζεται ως εξής:
Το Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. λειτουργεί για όσους ασφαλίζονται για πρώτη φορά από 1-1-2014 με βάση το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC). Το ίδιο σύστημα εφαρμόζεται:

α) Για τους ασφαλισμένους μέχρι 31.12.2013 στον κλάδο επικουρικής ασφάλισης για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2015 και εφεξής.

β) Για τους ασφαλισμένους στον κλάδο εφάπαξ παροχών μέχρι 31.12.2013 για το χρόνο ασφάλισης από 1.1.2014 και εφεξής.
Οι ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλονται για κάθε ασφαλισμένο των κατηγοριών αυτών, ανά κλάδο, τηρούνται σε ατομικές μερίδες από 1.1.2014.

Τονίζεται ότι πρέπει οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΤΕΑ και από 1.1.17, του ΕΤΕΑΕΠ, να τηρούν τα ατομικά μερίδια των ασφαλισμένων με μηχανογραφικό τρόπο, για να λειτουργήσει ομαλά το νέο Ταμείο.

Ο χρόνος ασφάλισης στο ΕΤΕΑΕΠ, για τον κλάδο επικουρικής ασφάλισης, καθορίζεται ως εξής:

α. Ο χρόνος, για τον οποίο καταβάλλονται ή οφείλονται ασφαλιστικές εισφορές από την έναρξη λειτουργίας του Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.) και εφεξής.

β. Ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στα εντασσόμενα ταμεία, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς συμπεριλαμβανομένου του χρόνου που αναγνωρίστηκε και εξαγοράστηκε ή συνεχίζεται η εξαγορά του, καθώς και ο χρόνος που έχει προσμετρηθεί από οποιαδήποτε αιτία, λογίζεται ότι πραγματοποιήθηκε στην ασφάλιση του Ε.Τ.Ε.Α. (νυν Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π.).

γ. Οι χρόνοι ασφάλισης, οι οποίοι αναγνωρίζονται, σύμφωνα με τα άρθρα 40 και 47 του Ν. 2084/1992 (Α` 165), του άρθρου 20 του Ν. 3232/2004 (Α` 48), και του άρθρου 41 παρ. 7 του Ν. 3996/2011 (Α` 170).

Ο χρόνος ασφάλισης στον κλάδο εφάπαξ παροχών λογίζεται ως εξής:

α. Ο χρόνος, για τον οποίον καταβάλλονται ασφαλιστικές εισφορές από την ένταξη των ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών πρόνοιας και εφεξής.
β. Ο χρόνος ασφάλισης που πραγματοποιήθηκε στα εντασσόμενα ταμεία, τομείς, κλάδους και λογαριασμούς πρόνοιας, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου που αναγνωρίστηκε και εξαγοράστηκε ή συνεχίζεται η εξαγορά του.

Στην εγκύκλιο τονίζεται ότι εντός έξι μηνών από την έναρξη ισχύος του ΕΤΕΑΕΠ, ο υπουργός Εργασίας, με απόφασή του, δίνει το δικαίωμα κατάρτισης Ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών. Θα πρέπει να προηγηθεί σχετική γνώμη του ΔΣ του ΕΤΕΑΕΠ, αλλά και αναλογιστική μελέτη.

Στον ενιαίο κανονισμό θα κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο όλες οι ρυθμίσεις σχετικά με τα υπαγόμενα στην ασφάλιση πρόσωπα, τις ασφαλιστικές εισφορές και τους πόρους, το χρόνο ασφάλισης, την αναγνώριση συντάξιμου χρόνου και τον τρόπο εξαγοράς του. Επίσης, θα αποσαφηνίζεται ποια είναι τα δικαιούμενα επικουρική σύνταξη ή εφάπαξ παροχή πρόσωπα, τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης ή χορήγησης εφάπαξ παροχής, τον τρόπο υπολογισμού της επικουρικής σύνταξης ή της εφάπαξ παροχής, την έναρξη και λήξη των παροχών, όπως αυτές καθορίζονται από τις διατάξεις του παρόντος νόμου και κάθε άλλη σχετική διάταξη, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία ρύθμιση που αφορά τη λειτουργία του κάθε κλάδου του ταμείου.
Μέχρι την έκδοση του Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών εξακολουθούν να εφαρμόζονται οι καταστατικές διατάξεις των εντασσόμενων ταμείων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών και η γενικότερη νομοθεσία, εφόσον αυτές δεν αντίκεινται στις διατάξεις του παρόντος νόμου.

Δεδομένου του χρονικού ορίου που τίθεται στην εν λόγω διάταξη για την έκδοση του Ενιαίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών (30/6/2017), το υπουργείο Εργασίας θεωρεί ότι είναι απαραίτητη η συγκρότηση ομάδας εργασίας αποτελούμενη από υπαλλήλους του Ε.Τ.Ε.Α. καθώς και των φορέων πρόνοιας, που εντάσσονται από 1-1-2017 στον κλάδο εφάπαξ παροχών του Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π. με βάση το άρθρο 75 του ν.4387/2016, η οποία θα προβεί στις δέουσες ενέργειες για την κατάρτιση σχεδίου Κανονισμού Ασφάλισης και Παροχών.