Μόνο το ¼ των κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων που παράγονται στην ΕΕ συλλέγονται για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση και τα υπόλοιπα καταλήγουν στους κάδους ως μικτά οικιακά απορρίμματα, σύμφωνα με νέα έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος, που δόθηκε στη δημοσιότητα πρόσφατα.
Η έκθεση βασίζεται σε μεγάλο βαθμό σε πληροφορίες που προέρχονται από ένα ερωτηματολόγιο που συμπλήρωσαν 27 χώρες μέλη του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος το 2023.
Σύμφωνα με την έκθεση «Διαχείριση μεταχειρισμένων και απορριμμάτων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην κυκλική οικονομία της Ευρώπης», η ΕΕ των 27, το 2020 παρήγαγε συνολικά 6,95 εκατομμύρια τόνους κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων, δηλαδή περίπου 16 κιλά ανά άτομο. Από αυτά τα 16 κιλά, μόνο τα 4,4 κιλά ανά άτομο πήγαν στην ανακύκλωση, ενώ τα 11,6 κιλά κατέληξαν σε ανάμεικτα οικιακά απορρίμματα. Από όλα τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα, το 82% προέρχονταν από καταναλωτές και το υπόλοιπο ήταν απόβλητα από τη μεταποίηση ή υφάσματα που δεν πωλήθηκαν ποτέ.
Το μέσο ποσοστό συλλογής κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων στην Ευρώπη είναι μόνο 12%, επιβεβαιώνοντας ότι τα υπόλοιπα καταλήγουν σε ανάμεικτα αστικά απόβλητα και κατά συνέπεια θάβονται ή αποτεφρώνονται.
Το Λουξεμβούργο (50%) και το Βέλγιο (50%) έχουν τα υψηλότερα ποσοστά συλλογής κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ακολουθούμενα από την Ολλανδία (37%) και την Αυστρία (30%). Σε αυτές οι χώρες λειτουργούν διαφορετικά συστήματα συλλογής σε διάφορα επίπεδα αστικοποίησης.
Το 2020, περίπου 1,41 εκατομμύρια τόνοι κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων υποβλήθηκαν σε επεξεργασία εντός της ΕΕ-27. Ωστόσο, την ίδια χρονιά, συλλέχθηκε μεγαλύτερος όγκος κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, ύψους 1,95 εκατομμυρίων τόνων. Και τα δύο αυτά στοιχεία δεν περιλαμβάνουν κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα αναμεμειγμένα με άλλα απορρίμματα. Η απόκλιση οφείλεται πιθανότατα στις εξαγωγές κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων για επεξεργασία εκτός της ΕΕ.
Η Ολλανδία και η Πολωνία είναι δύο από τις χώρες που δέχονται τα περισσότερα εξαγόμενα μεταχειρισμένα και κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα. Εκτιμούν ότι η ετήσια ικανότητα διαλογής ανέρχεται σε 200.000 τόνους και 300.000 τόνους, αντίστοιχα. Η Πολωνία και η Τσεχία στέλνουν ένα αξιοσημείωτο μερίδιο κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων σε χώρους υγειονομικής ταφής. Αυτό προκαλεί ανησυχία, δεδομένου ότι υπάρχει ο κίνδυνος σημαντικές ποσότητες κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων που συλλέγονται χωριστά να αποσταλούν σε χώρους υγειονομικής ταφής ή να αποτεφρωθούν εκτός εάν υπάρξει έγκαιρη αναβάθμιση της ικανότητας ανακύκλωσης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων σε ολόκληρη την ΕΕ-27. Ταυτόχρονα, η Γερμανία, η Πολωνία και η Λιθουανία είναι επίσης σημαντικοί εξαγωγείς μεταχειρισμένων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων και απορριμμάτων τους σε περιοχές εκτός της ΕΕ. Η τύχη των μεταχειρισμένων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων που εξάγονται από την ΕΕ είναι εξαιρετικά αβέβαιη.
Υπάρχουν 17 εταιρείες ανακύκλωσης κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων στην Ευρώπη, οι οποίες αναμένεται να ανακυκλώνουν έως 1,25 εκατομμύρια τόνους ινών ετησίως έως το 2025—1 εκατομμύριο τόνους μέσω μηχανικής ανακύκλωσης και 250.000 τόνους μέσω χημικής ανακύκλωσης.
Μέχρι τώρα, ένα σύστημα ανακύκλωσης για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα ήταν υποχρεωτικό μόνο στη Γαλλία, την Ουγγαρία και τις Κάτω Χώρες και προαιρετικό στην περιοχή της Φλάνδρας (Βέλγιο). Επιπλέον, η Κροατία έχει δώσει εντολή στους παραγωγούς κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων να διευκολύνουν τη συλλογή τους.
Από το επόμενο έτος, όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να θεσπίσουν χωριστά συστήματα συλλογής για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Η έκθεση προειδοποιεί ότι, εκτός από τη χωριστή συλλογή, πρέπει να αυξηθούν και οι δυνατότητες διαλογής και ανακύκλωσης στην Ευρώπη για να αποφευχθεί το ενδεχόμενο τα συλλεγόμενα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα να καταλήγουν σε αποτεφρωτήρες, χώρους υγειονομικής ταφής ή να εξάγονται σε περιοχές εκτός της ΕΕ.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει επίσης την εισαγωγή της υποχρεωτικής ευθύνης των παραγωγών για τον πλήρη κύκλο ζωής των κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων τους, από το σχεδιασμό τους έως τη διαχείριση των απορριμμάτων τους. Η πρόταση της Επιτροπής εισάγει επίσης κανόνες χωριστής συλλογής για τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και απαιτήσεις διαλογής για την εξαγωγή μεταχειρισμένων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.
Υπάρχει επίσης ανάγκη να εναρμονιστούν οι ορισμοί και οι πρακτικές υποβολής εκθέσεων σχετικά με τα χρησιμοποιημένα και απόβλητα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Αυτό φαίνεται με σαφήνεια στα δεδομένα που συνέλεξε ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Περιβάλλοντος, τα οποία δείχνουν μεγάλες αποκλίσεις λόγω των διαφορετικών ερμηνειών στο τι συνιστά απόβλητο και στο τι αποτελεί μεταχειρισμένο κλωστοϋφαντουργικό προϊόν.
