Επιστήμη

Όλοι οι γαλανομάτηδες του κόσμου έχουν έναν μόνο κοινό πρόγονο!

Όλοι οι γαλανομάτηδες του κόσμου έχουν έναν μόνο κοινό πρόγονο! Φωτογραφία: Luca Iaconelli on Unsplash
Μια ομάδα του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης εντόπισε μια γενετική μετάλλαξη που έλαβε χώρα πριν από 6 - 10.000 χρόνια και είναι η αιτία για το χρώμα των ματιών όλων των γαλανομάτηδων ανθρώπων που ζουν σήμερα στον πλανήτη.

Κι όμως έρευνα έχει δείξει πως οι άνθρωποι με μπλε μάτια έχουν έναν και μόνο κοινό πρόγονο!

«Αρχικά, όλοι είχαμε καστανά μάτια», εξηγεί ο καθηγητής Hans Eiberg από το Τμήμα Κυτταρικής και Μοριακής Ιατρικής του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. «Αλλά μια γενετική μετάλλαξη που επηρεάζει το γονίδιο OCA2 στα χρωμοσώματά μας είχε ως αποτέλεσμα το "κλείσιμο" ενός "διακόπτη", ο οποίος κυριολεκτικά μπλοκάρει την ικανότητα παραγωγής καστανών ματιών».

Το γονίδιο OCA2 κωδικοποιεί τη λεγόμενη πρωτεΐνη Ρ, η οποία εμπλέκεται στην παραγωγή της μελανίνης, της χρωστικής ουσίας που δίνει χρώμα στα μαλλιά, τα μάτια και το δέρμα μας. Ο «διακόπτης», ο οποίος βρίσκεται στο γονίδιο OCA2 δεν απενεργοποιεί, ωστόσο, το γονίδιο εντελώς, αλλά περιορίζει τη δράση του στη μείωση της παραγωγής μελανίνης στην ίριδα - δηλαδή ουσιαστικά «αραιώνει»... τα καστανά μάτια σε μπλε.

Επομένως, η επίδραση του «διακόπτη» στο OCA2 είναι πολύ συγκεκριμένη. Εάν το γονίδιο OCA2 είχε καταστραφεί ή απενεργοποιηθεί πλήρως, οι άνθρωποι δεν θα είχαν μελανίνη στα μαλλιά, στα μάτια ή στο χρώμα του δέρματός τους -- μια κατάσταση γνωστή ως αλμπινισμός.

Περιορισμένη γενετική παραλλαγή

Η διακύμανση του χρώματος των ματιών από καστανό έως πράσινο μπορεί να εξηγηθεί από την ποσότητα μελανίνης στην ίριδα, αλλά τα άτομα με μπλε μάτια έχουν μόνο ένα μικρό βαθμό διακύμανσης στην ποσότητα μελανίνης στα μάτια τους.

«Από αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε ότι όλα τα άτομα με μπλε μάτια συνδέονται με τον ίδιο πρόγονο», λέει ο καθηγητής Eiberg. «Έχουν όλοι κληρονομήσει τον ίδιο "διακόπτη" στο ίδιο ακριβώς σημείο του DNA τους». Τα άτομα με καστανά μάτια, αντίθετα, έχουν σημαντικές παραλλαγές στην περιοχή του DNA τους που ελέγχει την παραγωγή μελανίνης.

Ο καθηγητής Eiberg και η ομάδα του εξέτασαν το μιτοχονδριακό DNA και συνέκριναν το χρώμα των ματιών γαλανομάτηδων σε χώρες τόσο διαφορετικές όσο η Ιορδανία, η Δανία και η Τουρκία. Τα ευρήματά του είναι τα τελευταία μιας δεκαετίας γενετικής έρευνας, η οποία ξεκίνησε το 1996, όταν ο καθηγητής Eiberg αναγνώρισε για πρώτη φορά το γονίδιο OCA2 ως υπεύθυνο για το χρώμα των ματιών.

Η φύση ανακατεύει τα γονίδιά μας

Η μετάλλαξη των καστανών ματιών σε μπλε δεν αποτελεί ούτε «θετική» ούτε «αρνητική» μετάλλαξη. Είναι μία από τις διάφορες μεταλλάξεις, όπως το χρώμα των μαλλιών, η φαλάκρα, οι φακίδες και οι κηλίδες ομορφιάς, η οποία ούτε αυξάνει ούτε μειώνει τις πιθανότητες επιβίωσης ενός ανθρώπου.

Όπως λέει ο καθηγητής Eiberg, «δείχνει απλώς ότι η φύση ανακατεύει συνεχώς το ανθρώπινο γονιδίωμα, δημιουργώντας ένα γενετικό κοκτέιλ από ανθρώπινα χρωμοσώματα».

Πηγή: Science Daily