Ηλεκτρονική Ταυτοποίηση για Ηλεκτρονικές Συναλλαγές του Πολίτη Ο Υφυπουργός Δ.Μ.&Η.Δ. Μανούσος Βολουδάκης παρουσίασε στην Επιτροπή Ευρωπαϊκών Υποθέσεων της Βουλής, την εισήγησή του σχετικά με την πρόταση του «Κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για την ηλεκτρονική ταυτοποίηση και τις υπηρεσίες εμπιστοσύνης για ηλεκτρονικές συναλλαγές στην εσωτερική αγορά». Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο Υφυπουργός τόνισε ότι το σχέδιο του Κανονισμού είναι συμβατό με την ασκούμενη πολιτική του Υ.Δ.Μ.&Η.Δ. για την Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση, ενώ τονίστηκαν τα κρίσιμα σημεία για τις παρεμβάσεις που σχεδιάζονται. Ο κ. Βολουδάκης κατέστησε σαφές ότι κύριος στόχος του Υπουργείου είναι μια πολιτική ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, η οποία θα σέβεται απόλυτα τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο Υφυπουργός τόνισε ότι ο σχεδιασμός της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης γίνεται διαχωρίζοντας σαφώς την ψηφιακή ταυτοποίηση από την ταυτοποίηση των πολιτών με τα συμβατικά μέσα. Ακολουθούν τα κύρια σημεία της ομιλίας του Υφυπουργού Η πρόταση Κανονισμού που συζητάμε σήμερα, είναι μια πρόταση που σκοπό έχει κυρίως να διευκολύνει τις ηλεκτρονικές συναλλαγές μεταξύ πολιτών, επιχειρήσεων και δημοσίων διοικήσεων των Κρατών – Μελών, και να διασφαλίσει το απαραίτητο επίπεδο εμπιστοσύνης και διαλειτουργικότητας που προϋποθέτουν οι συναλλαγές αυτές. Πέραν όμως των σημαντικών ούτως ή άλλως ζητημάτων που ρυθμίζει η πρόταση κανονισμού, άπτεται και της ουσίας του ζητήματος της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, τόσο από την πολιτική, όσο και από την τεχνολογική της πλευρά. Επιτρέψτε μου για το λόγο αυτό και μερικές γενικού χαρακτήρα αναφορές. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, είναι σήμερα μια από τις βασικές προϋποθέσεις για τη δημιουργία μιας αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης. Βασίζουμε στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση ελπίδες για τη μείωση της γραφειοκρατίας που ως σήμερα πνίγει τις παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας. Για τη μείωση του κόστους λειτουργίας της διοίκησης. Για την ενίσχυση της διαφάνειας και για τον περιορισμό των φαινομένων διαφθοράς. Οι ελπίδες αυτές έχουν επιβεβαιωθεί σε πολλές περιπτώσεις και διεθνώς και στην πατρίδα μας. Την ίδια στιγμή, η δυνατότητα συγκέντρωσης και διαχείρισης πληροφοριών που η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση παρέχει στο σύγχρονο κράτος, δημιουργεί σε πολλούς πολίτες ανησυχίες. Ανησυχίες για την ασφάλεια των προσωπικών τους δεδομένων, ανησυχίες για τη σφαίρα της ιδιωτικής τους ζωής, ανησυχίες για το ενδεχόμενο κατάχρησης εξουσίας, είτε από πλευράς του ίδιου του κράτους και των λειτουργών του, είτε από τρίτους οι οποίοι για τον οποιοδήποτε λόγο θα αποκτήσουν παράνομα πρόσβαση σε πληροφορίες και δεδομένα που ενδεχομένως θα χρησιμοποιήσουν κατά τρόπο που θα παραβιάζει την ελεύθερη βούληση του πολίτη. Είναι γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες, το κράτος γίνονταν όλο και πιο σύνθετο στη δομή του, παρενέβαινε σε όλο και περισσότερα πεδία της ζωής των πολιτών, με αποτέλεσμα σε πολλές περιπτώσεις ο άνθρωπος να νιώθει όλο και πιο ανίσχυρος απέναντι στους μηχανισμούς της εξουσίας. Η παρείσφρηση της τεχνολογίας στη λειτουργία του κράτους μπορεί να κάνει το αίσθημα αυτό ακόμη ισχυρότερο. Θέλω από το βήμα αυτό να σας διαβεβαιώσω ότι εμείς στοχεύουμε σε μια αποτελεσματική ψηφιακή δημόσια διοίκηση που θα σέβεται απόλυτα και τα προσωπικά δεδομένα, και τη σφαίρα της ιδιωτικής ζωής των πολιτών και την ελεύθερη βούλησή τους. Το γεγονός ότι η πατρίδα μας παρουσίασε ως σήμερα σοβαρές καθυστερήσεις στο δρόμο της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης, το μετατρέπουμε σε πλεονέκτημα, ειδικά στο ζήτημα της ψηφιακής ταυτοποίησης. Κι αυτό γιατί μπορούμε να εκμεταλλευθούμε την εμπειρία των άλλων χωρών, να μάθουμε από τα λάθη τους και να μην τα επαναλάβουμε, να ακολουθήσουμε αυτό που πραγματικά είναι οι βέλτιστες σήμερα διεθνείς πρακτικές, που καταφέρνουν να συνδυάσουν το στόχο της αποτελεσματικότητας του κράτους με το σεβασμό που μια δημοκρατική πολιτεία οφείλει να δείχνει στο πρόσωπο του πολίτη. Έτσι, για παράδειγμα, ξεκαθαρίζω ότι για εμάς η ψηφιακή ταυτοποίηση αποσυνδέεται από την υποχρεωτική ταυτοποίηση. Με άλλα λόγια, το γεγονός ότι επιδιώκουμε να παρέχει η δημόσια διοίκηση το μέγιστο δυνατό αριθμό υπηρεσιών της ψηφιακά, δεν σημαίνει ότι ο πολίτης θα είναι υποχρεωμένος να έχει ένα δελτίο ταυτότητος το οποίο θα φέρει ηλεκτρονικό κύκλωμα, το περιεχόμενο του οποίου ο ίδιος ο πολίτης δε θα μπορεί να ελέγξει. Το ενδεχόμενο κατάχρησης των δεδομένων που υπάρχουν σε τέτοια κυκλώματα, είναι αυτό που οδήγησε χώρες πολύ προηγμένες στην ηλεκτρονική διακυβέρνηση, όπως π.χ. η Αυστρία, να διαχωρίσουν απολύτως το δελτίο ταυτότητος από την υποδομή που χρειάζεται για την ψηφιακή ταυτοποίηση. Η ίδια η έκδοση των δελτίων ταυτότητος είναι ασφαλώς αρμοδιότητα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης και Προστασίας του Πολίτη. Αναφέρομαι στο ζήτημα αυτό κατά το μέρος που αφορά το Υπουργείο Διοικητικής Μεταρρύθμισης, για το οποίο μέρος βέβαια υπάρχει συνεννόηση με όλα τα συναρμόδια Υπουργεία στα πλαίσια της Επιτροπής Συντονισμού της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Για τους ίδιους λόγους, στα πλαίσια της στρατηγικής μας για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση, επιλέγουμε να μην ενοποιήσουμε τα μητρώα των ψηφιακών δεδομένων της πολιτείας, αλλά να δομήσουμε ένα τρόπο διασύνδεσης, όπου μόνο κατά περίπτωση, αναλογικά και για συγκεκριμένο λόγο θα μπορεί ο διαχειριστής του ενός μητρώου να αντλήσει (τα απολύτως απαραίτητα) στοιχεία ενός πολίτη από άλλο μητρώο. Η πρόταση κανονισμού που συζητάμε σήμερα, διευκολύνει σε μεγάλο βαθμό τις δικές μας προσπάθειες, τόσο στο πεδίο των θεσμών, όσο και στο πεδίο της ανάπτυξης και λειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων. Στο Υπουργείο μας ήδη εφαρμόζουμε πλέον στην πράξη την Ψηφιακή υπογραφή για την διακίνηση και παραγωγή εγγράφων, ενώ έχουμε ήδη εκδώσει και εφαρμόζουμε και τον εσωτερικό Κανονισμό Ηλεκτρονικής έκδοσης και διακίνησης εγγράφων. Στόχος μας βέβαια είναι η αποκλειστική ηλεκτρονική διακίνηση σε όλα τα Υπουργεία μέχρι τον Ιούνιο 2013. Σχεδιάζουμε έργο με το οποίο θα παρέχονται σχεδόν όλες οι δημόσιες υπηρεσίες και διαδικτυακά στον πολίτη, σταδιακά έως το 2015, εντός του κατάλληλου πλαισίου. Η προκήρυξη του έργου προγραμματίζεται εντός του έτους, ενώ προβλέπεται χρηματοδότηση ύψους 15 εκ. από το Ε.Π. Διοικητική Μεταρρύθμιση. Για την επιμέρους και αποτελεσματικότερη εφαρμογή του Ν.3979/2011, έχει ήδη ετοιμαστεί και βρίσκεται σε τελικό στάδιο έκδοσης η Υπουργική Απόφαση για την ασφαλή χρονοσήμανση και την ηλεκτρονική γνωστοποίηση εγγράφων σε φυσικά πρόσωπα ή/και ΝΠΙΔ, ενώ ετοιμάζεται ήδη το Προεδρικό Διάταγμα που θα καθορίσει τα επιμέρους ζητήματα της συγκρότησης, επεξεργασίας και αρχειοθέτησης των ηλεκτρονικών εγγράφων σε οριζόντιο επίπεδο. Η πρόταση κανονισμού που συζητάμε σήμερα, κατά την άποψή μας τηρεί τις αρχές της επικουρικότητας και της αναλογικότητας. Με άλλα λόγια τα ζητήματα που ρυθμίζει, είναι πράγματι ζητήματα που πρέπει να ρυθμιστούν σε επίπεδο Ε.Ε. και όχι μεμονωμένων κρατών-μελών (εθνικά), ακριβώς επειδή αφορούν τις διασυνοριακές συναλλαγές πολιτών, επιχειρήσεων και δημοσίων διοικήσεων στην εσωτερική αγορά. Παράλληλα, είναι αρκετά σημαντικά ζητήματα ώστε να δικαιολογούν τη ρύθμιση με το μέσο του Κανονισμού. Αυτοί είναι οι λόγοι για τους οποίους ζητείται η έγκριση των εθνικών κοινοβουλίων, και προς αυτήν την κατεύθυνση εισηγούμαστε θετικά. Θα πρέπει να επισημάνω επιπλέον ότι θεωρώ σημαντικό το γεγονός ότι η πρόταση κανονισμού αφήνει τα κράτη μέλη να ρυθμίσουν αυτονόμως (σε εθνικό επίπεδο), τον τρόπο και το σύστημα της ψηφιακής ταυτοποίησης που θα επιλέξουν, καθώς και την εποπτεία που θέλουν σε εθνικό επίπεδο. Επιβάλλει μόνο ως προϋπόθεση την αποδοχή και αναγνώριση του συστήματος ψηφιακής ταυτοποίησης του κάθε κράτους μέλους από όλα τα υπόλοιπα. Αυτό κατά την άποψή μου συνιστά σημαντική πρόοδο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς ως πρόσφατα συζητούνταν ιδέες που οδηγούσαν σε συστήματα υποχρεωτικής και ομοιογενούς ταυτοποίησης σε επίπεδο Ένωσης, τα οποία στην πραγματικότητα θα ενίσχυαν την αίσθηση ότι στην Ευρωπαϊκή Ένωση αναπτύσσεται μια υπερεθνική γραφειοκρατία που συνθλίβει πολίτες και κράτη-μέλη. Σημειώνω παράλληλα, ότι η πρόταση Κανονισμού, αφήνει ορισμένα σημεία να ρυθμισθούν με περαιτέρω εκτελεστικές πράξεις της Επιτροπής. Αν και σε κάποιο βαθμό τέτοιες εξουσιοδοτήσεις είναι αναπόφευκτες, θα πρέπει να είμαστε – και θα είμαστε – σε εγρήγορση ώστε οι πρόσθετες αυτές ρυθμίσεις που δε θα έχουν περάσει από τη διαδικασία της δημοκρατικής διαβούλευσης μέσα στα θεσμικά όργανα της Ε.Ε., να μην αλλοιώσουν τη συνολικά θετική προσέγγιση της προτάσεως Κανονισμού για την Ψηφιακή Ταυτοποίηση. Οι συνθήκες που διαμορφώνονται σε επίπεδο Ε.Ε., με την πρόταση κανονισμού, με το «Ψηφιακό Θεματολόγιο 2020», με τα διαθέσιμα για εμάς κονδύλια για την ανάπτυξη των τομέων των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών, είναι μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χάσουμε. Μια ευκαιρία για τη δημιουργία μιας σύγχρονης και αποτελεσματικής δημόσιας διοίκησης, στην υπηρεσία του πολίτη.
