Απογοητευμένη για τα συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης δηλώνει η Τουρκία. Η Άγκυρα εστιάζει την προσοχή της στις επικρίσεις της ΕΕ για τα θεμελιώδη δικαιώματα και το κράτος δικαίου αλλά και στην απουσία οποιασδήποτε προόδου αναφορικά με τον εκσυγχρονισμό της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης
Σε ανακοίνωσή του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών αναφέρει πως τα συμπεράσματα της ευρωπαϊκής συνόδου κορυφής που αφορούν την Τουρκία απέχουν πολύ από τα αναμενόμενα και αναγκαία μέτρα.
«Η Τουρκία έκανε πολύ περισσότερα από αυτά που της αναλογούσαν προκειμένου να μειωθούν οι εντάσεις και να ξεκινήσει εκ νέου ο διάλογος και η συνεργασία», πρόσθεσε το υπουργείο, που κατηγόρησε την ΕΕ για «έλλειψη καλής θέλησης».
Αν και η ΕΕ αναγνώρισε ότι η ένταση έχει μειωθεί, «αναβάλλει συγκεκριμένες αποφάσεις για την εφαρμογή της θετικής ατζέντας, συμπεριλαμβανομένου του εκσυγχρονισμού της συμφωνίας τελωνειακής ένωσης (1995)», αναφέρει χαρακτηριστικά το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών.
Επιπλέον, στην ανακοίνωση προστίθεται πως «η Τουρκία θεωρεί ότι η ΕΕ καθυστερεί την εφαρμογή της ατζέντας ως «τακτική καθυστέρησης, έλλειψη βούλησης και κατάχρηση ενός ή δύο κρατών μελών από την ένταξή τους στην ΕΕ.»
Παράλληλα, το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εκτίμησε επίσης πως ο περιορισμός της συνεργασίας για το μεταναστευτικό στις χρηματοδοτικές πλευρές της είναι μεγάλο λάθος και κάλεσε σε μια πιο στενή συνεργασία που θα ήταν επωφελής για όλους.
Το προτεινόμενο νέο πακέτο οικονομικής βοήθειας απευθύνεται σε πρόσφυγες από τη Συρία, όχι στην Τουρκία, και ουσιαστικά, είναι ένα βήμα που πρέπει να ληφθεί για τη διασφάλιση της ειρήνης και της ασφάλειας της ΕΕ, σημειώνει.
Όσον αφορά τα σχετικά με την Κύπρο συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, το υπουργείο είπε ότι ήταν «επανάληψη των απόψεων του ντουέτου Ελληνοκυπρίων / Ελλήνων, ως συνήθως».
«Με αυτή τη στάση, η ΕΕ αγνόησε για άλλη μια φορά τους Τουρκοκύπριους και αγνόησε τα ίσα δικαιώματά τους», καταλήγει το τουρκικό ΥΠΕΞ.
Σημειώνεται πως λίγο μετά τη λήξη των εργασιών της Συνόδου Κορυφής στις Βρυξέλλες, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έστειλε σαφές μήνυμα προς την Τουρκία και προσωπικά στον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, πως η ΕΕ δεν θα δεχθεί ποτέ λύση δύο κρατών για την Κύπρο.
Στο ίδιο μήκος κύματος ήταν και οι δηλώσεις του Γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος σημείωσε πως η ΕΕ ενθαρρύνει την Τουρκία να συνεχίσει τις προσπάθειες για να βρεθεί λύση στο Κυπριακό, στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών.
Καταδίκη και απόρριψη της πολιτικής εργαλειοποίησης των μεταναστών
Στα συμπεράσματα για το μεταναστευτικό που υιοθετήθηκαν κατά τη Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών οι 27 ηγέτες της ΕΕ τονίζουν πως το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «καταδικάζει και απορρίπτει κάθε προσπάθεια τρίτων χωρών για εργαλειοποίηση των μεταναστών για πολιτικούς σκοπούς».
Κατά τις εργασίες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν παρουσίασε την πρόταση της Κομισιόν για νέα κοινοτική χρηματοδότηση, ύψους 3,5 δισ. ευρώ, προς την Τουρκία, στο πλαίσιο επικαιροποιημένης συμφωνίας για τη διαχείριση του μεταναστευτικού. Προσθέτουν, ωστόσο, ότι «τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Τουρκία παραμένουν βασικό μέλημα».
Στο σκέλος του σχεδίου συμπερασμάτων του Συμβουλίου που αφορά στο μεταναστευτικό, οι «27» επισημαίνουν ότι θα πρέπει να ενισχυθεί η συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης μεταναστών, ως αναπόσπαστο μέρος της εξωτερικής δράσης της ΕΕ.
«Ενώ τα μέτρα που ελήφθησαν από την ΕΕ και τα κράτη-μέλη έχουν μειώσει τις συνολικές παράτυπες ροές τα τελευταία χρόνια, οι εξελίξεις σε ορισμένες διαδρομές προκαλούν σοβαρές ανησυχίες και απαιτούν συνεχή επαγρύπνηση και επείγουσα δράση» αναφέρουν και προσθέτουν: «Προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια ζωών και να μειωθεί η πίεση στα ευρωπαϊκά σύνορα, θα πρέπει να ενταθούν οι αμοιβαία επωφελείς εταιρικές σχέσεις και η συνεργασία με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισηγείται συνολικά τη διάθεση 5,7 δισ. ευρώ για τη στήριξη των Σύρων προσφύγων που φιλοξενούνται στην Τουρκία, τον Λίβανο και την Ιορδανία, με χρονικό ορίζοντα έως το 2024.
Η ΕΕ έχει ήδη εγκρίνει κοινοτικά κονδύλια ύψους 6 δισ. ευρώ για τους πρόσφυγες στην Τουρκία, στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2016, εκ των οποίων έχουν εκταμιευθεί περίπου 4,1 δισ. ευρώ, ενώ τα υπόλοιπα 1,9 δισ. ευρώ αναμένεται να αποδεσμευθούν τα επόμενα έτη.
Το στρατηγικό ενδιαφέρον για την Ανατολική Μεσόγειο
Επιπλέον, το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για «ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο» υπογραμμίζεται στα συμπεράσματα της Σύνοδο Κορυφής των Βρυξελλών για την Τουρκία.
Από την Άγκυρα οι Ευρωπαίοι ζητούν να συνεχίσει την πολιτική αποκλιμάκωσης στην Ανατολική Μεσόγειο, και στο κείμενο των συμπερασμάτων ενσωματώθηκε η φράση ότι πρέπει να διατηρηθεί η αποκλιμάκωση «σύμφωνα με τη δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στις 25 Μαρτίου 2021».
Ειδικότερα, αναφέρεται ότι «το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επανήλθε στην κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και στις σχέσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την Τουρκία και υπενθύμισε το στρατηγικό ενδιαφέρον της ΕΕ για ένα σταθερό και ασφαλές περιβάλλον στην Ανατολική Μεσόγειο» και για την ανάπτυξη μιας σχέσης συνεργασίας και αμοιβαία επωφελούς σχέσης.
Παράλληλα, «χαιρετίζει την αποκλιμάκωση στην Ανατολική Μεσόγειο, η οποία πρέπει να διατηρηθεί σύμφωνα με τη δήλωση των μελών του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 25ης Μαρτίου 2021».
Το ζήτημα της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας
Επιπροσθέτως, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο επαναλαμβάνει την ετοιμότητα της ΕΕ να συνεργαστεί με την Τουρκία με «σταδιακό, αναλογικό και αναστρέψιμο τρόπο» για την ενίσχυση της συνεργασίας σε διάφορους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, υπό την επιφύλαξη των όρων που καθορίστηκαν τον Μάρτιο και σε προηγούμενα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.
Με βάση αυτό το πλαίσιο, σημειώνει την έναρξη των εργασιών σε τεχνικό επίπεδο προς μια εντολή για τον εκσυγχρονισμού της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και υπενθυμίζει την ανάγκη αντιμετώπισης των τρεχουσών δυσκολιών στην εφαρμογή της τελωνειακής ένωσης, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική εφαρμογή της προς όλα τα κράτη μέλη.
Επίσης το Συμβούλιο σημειώνει τις προπαρασκευαστικές εργασίες για υψηλού επιπέδου διαλόγους με την Τουρκία σε θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως μετανάστευση, δημόσια υγεία, κλίμα, αντιτρομοκρατία και περιφερειακά θέματα.
Βασικό μέλημα τα ανθρώπινα δικαιώματα
Το κράτος δικαίου και τα θεμελιώδη δικαιώματα στην Τουρκία παραμένουν βασικό μέλημα. Οι ηγέτες επισημαίνουν ότι «η στόχευση πολιτικών κομμάτων, υπερασπιστών των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των μέσων μαζικής ενημέρωσης δείχνει μεγάλη οπισθοδρόμηση στα ανθρώπινα δικαιώματα και αντιβαίνει στις υποχρεώσεις της Τουρκίας να σέβεται τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα δικαιώματα των γυναικών. Ο διάλογος για τέτοια θέματα παραμένει αναπόσπαστο μέρος της σχέσης ΕΕ-Τουρκίας».
Σύμφωνα με το κοινό συμφέρον της ΕΕ και της Τουρκίας για την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο «αναμένει από την Τουρκία και όλους τους παράγοντες να συμβάλουν θετικά στην επίλυση των περιφερειακών κρίσεων».
