Διεθνή

Τα αίτια πίσω από τη ραγδαία άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη

Τα αίτια πίσω από τη ραγδαία άνοδο της ακροδεξιάς στην Ευρώπη
Στα υψηλότερα κλιμάκια των ευρωπαϊκών θεσμών άργησαν, κατά γενική ομολογία, να αντιληφθούν το κλίμα που επικρατούσε κάθετα στην ευρωπαϊκή επικράτεια και οδήγησε στην ραγδαία άνοδο των κομμάτων που κινούνται στα άκρα την τελευταία διετία.

Αν έλεγε κάποιος ότι τρέχουν εκ των υστέρων να μαζέψουν τα ασυμμάζευτα, δεν θα είχε επουδενί άδικο, αφού η Ε.Ε βρίσκεται μπροστά σε ένα πολύ πιθανό σενάριο, οι πολιτικοί οργανισμοί της άκρας δεξιάς να παίξουν ένα σημαντικό ρόλο όχι μόνο σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, αλλά και στα εθνικά Κοινοβούλια. Ήδη, στις εννέα από τις είκοσι επτά χώρες της Ενωμένης Ευρώπης έχουν «πάρει κεφάλι» στις μετρήσεις και αυξάνουν διαρκώς την επιρροή τους μέσα στις κοινωνίες.

Μία ενδελεχής ανάλυση των τελευταίων μετρήσεων είναι αρκετή για να αντιληφθεί κανείς σε όλη της την έκταση, τη δυναμική που έχουν αναπτύξει οι συγκεκριμένες δυνάμεις σε ένα μεγάλο κομμάτι της ευρωπαϊκής πραγματικότητας. Τελικά μήπως η ιστορία απλά επαναλαμβάνεται; Ή υπάρχουν συγκεκριμένα αίτια που οδήγησαν στη ραγδαία άνοδο του άκρατου λαϊκισμού σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση;

Σε κάθε περίπτωση, ευνόησαν και οι συνθήκες που επικράτησαν στη Γηραιά Ήπειρο, κυρίως από το 2020 και μετά. Η πανδημία, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, η ενεργειακή και η επισιτιστική κρίση άλλαξαν άρδην τα δεδομένα, αύξησαν τους δείκτες της ανασφάλειας στους πολίτες και άφησαν περιθώρια στους κάθε λογής πολιτικούς τυχοδιώκτες να σπείρουν το διχασμό και να επενδύσουν στο μίσος.

Την ίδια ώρα, ο κοινωνικός αυτοματισμός αποτελεί ένα εργαλείο που διαιρεί την κοινή γνώμη, δημιουργεί εχθρούς στον υπέρτατο βαθμό και καλλιεργεί συνθήκες κατάλληλες για συγκρούσεις. Την ίδια ώρα, οι λάθος κινήσεις στη διαχείριση του μεταναστευτικού από την πλευρά των Βρυξελλών, ενίσχυσαν σε πολλές περιπτώσεις τα επιχειρήματα της ηγεσίας των άκρων, τα οποία φαίνονταν πειστικά σε ένα μεγάλο κομμάτι της κοινής γνώμης. Σε πολλές περιπτώσεις, το αυτονόητο, δηλαδή μια συγκροτημένη μεταναστευτική πολιτική με κανόνες, έγινε το ζητούμενο, με αποτέλεσμα οι αντιδράσεις σε ολόκληρη την Ευρώπη να αυξάνονται.

Τα ακροδεξιά κόμματα, όπως η «Εναλλακτική για τη Γερμανία» ή το FPÖ στην Αυστρία επένδυσαν κατά κόρον σε μία αντιμεταναστευτική ρητορική, προβάλλοντας το επιχείρημα της προτεραιοποίησης της στήριξης του τοπικού πληθυσμού στις κοινωνικές δομές της χώρας, αλλά και στηλιτεύοντας τα τεράστια ποσά που διέθεσαν οι ομοσπονδιακές κυβερνήσεις του γερμανόφωνου κόσμου για την υποδοχή ενός εντυπωσιακά μεγάλου αριθμού μεταναστών από την Ασία και την Αφρική. Γι’ αυτό το λόγο, ευδοκίμησε στις τάξεις των ακροδεξιών το πολιτικό αφήγημα κατά των μεταναστών, παραπέμποντας σε ύφος και ουσία στα όσα ακούγονταν στην Ευρώπη του μεσοπολέμου και οδήγησαν στα τραγικά αποτελέσματα μετά την κήρυξη του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου.

Οι ευρωπαϊκοί θεσμοί, αλλά και οι πολιτικές δυνάμεις του δημοκρατικού τόξου οφείλουν να δουλέψουν ακόμα πιο εντατικά για να αναχαιτίσουν το φαινόμενο αυτό που παίρνει πλέον εκρηκτικές διαστάσεις. Ο δρόμος είναι γεμάτος από εμπόδια, αλλά το οφείλουν στην ιστορία αλλά και στην προστασία αυτού του πρωτόγνωρου πολιτικού εγχειρήματος, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση.