Οι σφοδρές μάχες κοντά στη ρωσική πόλη Σούντζα, απ’ όπου περνά ο αγωγός που μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Ουκρανίας, έχουν προκαλέσει ανησυχίες για μια ξαφνική διακοπή των ροών πριν λήξει η πενταετής συμφωνία με τη ρωσική Gazprom, στο τέλος του έτους (το Κίεβο έχει δηλώσει ότι δεν σχεδιάζει να την ανανεώσει ή να την παρατείνει).
Σύμφωνα με τον διαχειριστή αγωγών φυσικού αερίου της Ουκρανίας, η διαμετακόμιση ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη μέσω της Ουκρανίας μειώθηκε κατά 28,5% σε 14,65 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα πέρυσι από 20,5 δισ. κ.μ. το 2022.
Γιατί η διαμετακόμιση μπορεί να σταματήσει νωρίτερα
Η Ρωσία δήλωσε ότι δίνει έντονες μάχες εναντίον των ουκρανικών δυνάμεων που έχουν διεισδύσει στα νότια σύνορά της κοντά σε έναν σημαντικό κόμβο μεταφοράς φυσικού αερίου, στη Σούντζα.
Υπάρχουν αναφορές σε ρωσικές ιστοσελίδες ότι οι ουκρανικές δυνάμεις είχαν καταλάβει μια εγκατάσταση μέτρησης φυσικού αερίου στην περιοχή, μέσω της οποίας διέρχεται το ρωσικό φυσικό αέριο. Αυτό θα αύξανε τον κίνδυνο μιας ξαφνικής διακοπής της ροής του ρωσικού αγωγού μέσω της Ουκρανίας, ανέφεραν αναλυτές της ING.
Προς το παρόν, η Gazprom δήλωσε χθες ότι θα συνεχίσει να στέλνει φυσικό αέριο μέσω της Ουκρανίας και ο διαχειριστής διαμετακόμισης φυσικού αερίου της Ουκρανίας επίσης διαβεβαίωσε ότι οι εργασίες συνεχίζονται κανονικά.
Ωστόσο, σύμφωνα με το Reuters, υπάρχει ο κίνδυνος η Gazprom να χρησιμοποιήσει τις μάχες ως δικαιολογία για να διακόψει τις ροές, δήλωσε ο James Waddell, επικεφαλής του ευρωπαϊκού τομέα φυσικού αερίου και LNG στη συμβουλευτική εταιρεία Energy Aspects.
Ο διαχειριστής του συστήματος φυσικού αερίου της Ουκρανίας μπορεί να κηρύξει κατάσταση ανωτέρα βίας όπως συνέβη το 2022 με τον αγωγό στη Σοκρανίβσκα, επικαλούμενος τότε «την παρέμβαση των δυνάμεων κατοχής σε τεχνικές διαδικασίες».
Ποιες χώρες λαμβάνουν φυσικό αέριο μέσω αυτής της διαδρομής;
Οι περισσότερες χώρες της ΕΕ έχουν μειώσει την εξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Έως τότε κύριοι αποδέκτες ήταν η Αυστρία, η Σλοβακία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Κροατία, η Σλοβενία και η Μολδαβία.
Η Αυστρία εξακολουθεί να λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του φυσικού αερίου της μέσω της Ουκρανίας, ενώ άλλες χώρες έχουν διαφοροποιήσει τις πηγές τους και έχουν λάβει μέτρα για τη μείωση της ζήτησης.
Η Μολδαβία, μία από τις φτωχότερες χώρες της Ευρώπης, προμηθεύτηκε πέρυσι όλο το φυσικό αέριο της από τις ευρωπαϊκές αγορές, αφήνοντας το αέριο από τη Gazprom για την Υπερδνειστερία.
Οι εισαγωγές της Κροατίας είναι πλέον ελάχιστες και της Σλοβενίας έχουν πέσει σχεδόν στο μηδέν μετά τη λήξη της σύμβασης με τη Gazprom πέρυσι.
Πώς μπορεί να αντικατασταθεί το φυσικό αέριο που ρέει μέσω Ουκρανίας
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε νωρίτερα φέτος ότι υπάρχουν εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού. Η Αυστρία μπορεί να εισάγει από την Ιταλία και τη Γερμανία και οι επιχειρήσεις κοινής ωφέλειας δήλωσαν ότι έχουν λάβει προληπτικά μέτρα σε περίπτωση που σταματήσει η προμήθεια ρωσικού φυσικού αερίου.
Η Ουγγαρία βασίζεται στο ρωσικό αέριο από μια εναλλακτική διαδρομή: τον αγωγό TurkStream, και η Σλοβενία εφοδιάζεται από Αλγερία και άλλες πηγές.
Η Ιταλία λαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος του αερίου της μέσω μιας διαδρομής που διευκολύνει τις εισαγωγές αζέρικου αερίου και από την Αλγερία.
Αλλες εναλλακτικές
Ο σλοβακικός προμηθευτής φυσικού αερίου SPP δήλωσε ότι μια κοινοπραξία ευρωπαίων αγοραστών φυσικού αερίου θα μπορούσε να αναλάβει το φυσικό αέριο στα σύνορα Ρωσίας-Ουκρανίας όταν λήξει η σύμβαση διαμετακόμισης, αλλά δεν είναι σαφές πώς θα μπορούσε να λειτουργήσει αυτό.
Μια άλλη επιλογή είναι η Gazprom να προμηθεύσει μέρος του αερίου μέσω άλλης διαδρομής, για παράδειγμα μέσω TurkStream, Βουλγαρίας, Σερβίας ή Ουγγαρίας. Ωστόσο, η χωρητικότητα μέσω αυτών των διαδρομών είναι περιορισμένη, δήλωσε η SPP στο Reuters.
Η ΕΕ και η Ουκρανία ζήτησαν επίσης από το Αζερμπαϊτζάν να διευκολύνει τις συζητήσεις με τη Ρωσία σχετικά με τη συμφωνία διαμετακόμισης φυσικού αερίου, δήλωσε στο Reuters σύμβουλος του Αζέρου προέδρου, ο οποίος αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες.
Η ΕΕ προσπαθεί να διαφοροποιήσει τις εισαγωγές φυσικού αερίου και υπέγραψε συμφωνία για τον διπλασιασμό των εισαγωγών αζέρικου φυσικού αερίου σε τουλάχιστον 20 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως έως το 2027, αλλά ο σύμβουλος του Αζέρου προέδρου δήλωσε ότι δεν είναι ακόμα επαρκείς οι υποδομές και η χρηματοδότηση για να πραγματοποιηθεί αυτή η επέκταση.
Ομως, με την αζέρικη εγχώρια κατανάλωση να αυξάνεται, οι αναλυτές της Energy Aspects δήλωσαν ότι βλέπουν μόνο περίπου 1,7 δισ. κυβικά μέτρα διαθέσιμα για πρόσθετες εξαγωγές και πως υπάρχει επίσης μικρή πλεονάζουσα ικανότητα για τη μεταφορά του αερίου στην Ευρώπη.
Πόσα έσοδα θα χάσει η Gazprom
Η Ρωσία θα μπορούσε να χάσει περίπου 4,5 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως εάν σταματήσουν οι εξαγωγές, αν η τιμή του προϊόντος στην Ευρώπη κυμανθεί στα 320 δολάρια ανά 1.000 κυβικά μέτρα το 2025. Οι ημερήσιες εξαγωγές της μέσω της Ουκρανίας προς την Ευρώπη ανέρχονται σήμερα σε περισσότερα από 40 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Gazprom.
Με πληροφορίες από Reuters
