Μια φωτογραφία που ανήκει στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας ή καλύτερα μια ακόμη φωτογραφία που εξιστορεί στους νεότερους τα γεγονότα μιας άλλης εποχής -όπως η εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο, τα πολυβόλα έξω από τη Βουλή την 21η Απριλίου του 1967, την Μελίνα να τρώει ένα κουλούρι στην Ακρόπολη και τους Μπιτλς να βρίσκονται στην Αράχωβα και να φωτογραφίζονται με ντόπιους μουσικούς αλλά και δεκάδες ακόμη- είναι αυτή που ο Ανδρέας Παπανδρέου κρατάει στο ξενοδοχείο «Κινγκ Πάλας», τη διακήρυξη του ΠΑΣΟΚ.
Ο Αριστοτέλης Σαρρηκώστας, βετεράνος φωτορεπόρτερ του Associated Press, θυμάται εκείνες τις στιγμές, αλλά και τα κλικ που (ξανά) έγραψαν ιστορία.
Αναλυτικά όσα γράφει ο φωτορεπόρτερ Αριστοτέλης Σαρρηκώστας στο Dnews:
«Ήταν ένας μήνας και 10 ημέρες, όπου η Ελλάδα είχε απαλλαγεί από την χούντα των συνταγματαρχών και έκανε τα πρώτα της βήματα προς την Δημοκρατία, με την Εθνική Κυβέρνηση Ενότητας και πρωθυπουργό τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, όταν στις 3 Σεπτέμβρη του 1974 ο Ανδρέας Παπανδρέου παρουσίασε την Ιδρυτική Διακήρυξη του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος (ΠΑΣΟΚ), σε κεντρικό ξενοδοχείο της Αθήνας.
Παρόντες ήταν αρκετά στελέχη του ΠΑΚ οι οποίοι μέχρι τότε ζούσαν αυτοεξόριστοι στο εξωτερικό, μεταξύ άλλων και οι Σημίτης, Χαραλαμπόπουλος, Φλέμινγκ, Ακρίτα, και άλλα πρόσωπα από τον χώρο του Κέντρου και της Αριστεράς. Σκοπός της Ιδρυτικής διακήρυξης της 3ης του Σεπτέμβρη ήταν, πρώτον η Εθνική Ανεξαρτησία, δεύτερον η Λαϊκή κυριαρχία, τρίτον η Κοινωνική Απελευθέρωση και τέταρτον η Δημοκρατική Διαδικασία.
Σε μια αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη από Έλληνες και ξένους δημοσιογράφους - φωτορεπόρτερ, είχα πάει να καλύψω το θέμα μαζί με τον Δ/τη μου και μόνιμο ανταποκριτή του Associated Press, Phil Dopoulos. Ο Ανδρέας ήρθε αρκετά καθυστερημένα φορώντας ένα άσπρο πουκάμισο, μαύρο παντελόνι με μια φαρδιά ζώνη και παρ' όλη την καθυστέρηση όσοι ήταν παρόντες έμειναν όρθιοι και τον χειροκροτούσαν για αρκετά λεπτά της ώρας.
Ο Ανδρέας χαιρέτησε όλους τους δημοσιογράφους
Ο Ανδρέας, (όπως προτιμούσε να τον αποκαλούν), με την γνωστή άνεση που αισθανόταν μπροστά στις κάμερες και τους ανθρώπους του Τύπου και αφού με εκείνο το διαπεραστικό βλέμμα μας χαμογέλασε και μας χαιρέτησε όλους, άρχισε να διαβάζει όρθιος και ακριβώς μπροστά μας, σε μια απόσταση μικρότερη των δυο μέτρων την Διακήρυξη.
Πίσω του στην πρώτη σειρά ήταν μεταξύ άλλων και οι Σημίτης, Χαραλαμπόπουλος, Φλέμινγκ, Ακρίτα και πολλά άλλα στελέχη του ΠΑΚ, ενώ μόλις τελείωσε την ανάγνωση της Διακήρυξης, στην συνέχεια μας την μοίρασαν σε ένα μικρό πράσινο βιβλιαράκι.
Φωτό: Αριστοτέλης Σαρρηκώστας
Αμέσως μετά δέχτηκε ερωτήσεις από τους δημοσιογράφους. Η συζήτηση είχε επεκταθεί και σε άλλους τομείς ακόμη και στην δικτατορία, ενώ σε κάποια ερώτηση που του έθεσε ο Δ/της μου, ο Ανδρέας αρνήθηκε να του απαντήσει, λέγοντάς του: «Σε εσένα δεν απαντώ».
Δεν μπορώ να ξέρω αν υπήρχαν προηγούμενα μεταξύ τους ή τελικά επειδή εκπροσωπούσε το Αμερικανικό ειδησεογραφικό πρακτορείο «Associated Press» δεν ήθελε να του απαντήσει κάτι που σίγουρα δεν άρεσε στους υπόλοιπους δημοσιογράφους.
Βεβαίως, ο Ανδρέας ήξερε ότι μπορούσε να πάει την συζήτηση γρήγορα και με μεγάλη άνεση εκεί που ήθελε και έτσι συνέχισε την συνέντευξη με επιτυχία.
Άλλωστε, ο Ανδρέας ήταν γνωστό σε όλους ότι ήταν ένας πολύ χαρισματικός πολιτικός και μεγάλος ρήτορας, σε σημείο που μπορεί αυτά που έλεγε να μη τα πίστευε και ο ίδιος… Όμως έκανε το ακροατήριό του να τα πιστεύει και ταυτόχρονα να τον λατρεύει.
Ο Ανδρέας ήταν ένας πολύ καλός ερασιτέχνης φωτογράφος
Με την οικογένεια Παπανδρέου με συνέδεε μια πολύ καλή επαγγελματική συνεργασία η οποία ξεκίνησε το 1961. Από τον άλλο μεγάλο ρήτορα Γεώργιο Παπανδρέου, μέχρι την ημέρα που έφυγε από την ζωή τον Δεκέμβριο του 1969, τον Ανδρέα και συνεχίστηκε με τον Γιώργο Παπανδρέου. Αυτό σημαίνει χιλιάδες φωτογραφίες.
Όσο για την ιστορική φωτογραφία της 3ης Σεπτεμβρίου του 1974, με τον Ανδρέα να κρατά ψηλά με το δεξί του χέρι την Διακήρυξη Ίδρυσης του ΠΑΣΟΚ, πρέπει να γνωρίζουμε όλοι ότι ο ίδιος ο Ανδρέας ήταν ένας πολύ καλός ερασιτέχνης φωτογράφος. Ήξερε πολύ καλά πως έπρεπε να μας δείξει την Διακήρυξη σε εμάς τους φωτορεπόρτερ, πως να σταθεί και πού να κοιτάζει. Έτσι, δεν χρειάστηκε να του πούμε εμείς τι να κάνει εκείνη την ιστορική στιγμή.
Τα «κλικ» εκείνη την ώρα έπεφταν βροχή γύρω μου και εγώ με τη σειρά μου προσπαθούσα να τον «συλλάβω» την κατάλληλη στιγμή. Νομίζω ότι τα κατάφερα, με την έννοια ότι αυτή η φωτογραφία έμεινε στην ιστορία, γιατί μιλάει από μόνη της κι ας μη έχει φωνή. Εμεινε και έγινε ιστορική σαν ένα πολιτικό σύμβολο της χώρας που ανήκει πλέον στην νεότερη Ιστορία της Ελλάδος.
Επιτρέψτε μου όμως και τούτο. Περιττό να σας πω ότι αυτή η φωτογραφία έχει τυπωθεί χιλιάδες φορές σε εφημερίδες, περιοδικά και άλλα έντυπα. Βρίσκεται σε βιβλία, έχει γίνει αφίσα και κοσμεί πολλά πολιτικά γραφεία, ενώ ακόμη και σήμερα οι υποψήφιοι πρόεδροι για την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ την έχουν στον προεκλογικό τους αγώνα, χωρίς κανείς τους να αναγράφει το όνομα του φωτορεπόρτερ. Είναι ξέρετε ένα παράπονο, όχι φυσικά για να πληρωθώ, ουδέποτε με ένοιαζαν τα χρήματα, αλλά για να κάνουν το αυτονόητο στην Ελλάδα του 2024. Να αναφέρουν το όνομα του δημιουργού, διότι χωρίς τα δικά μας καρέ, χωρίς τις δικές μας φωτογραφίες τότε και σήμερα η χώρα θα είχε… ιστορικά κενά και αστοχίες.
Φανταστείτε για παράδειγμα να μην υπήρχε η φωτογραφία με την εισβολή του τανκ στο Πολυτεχνείο. Τα... λιγοστά καρέ που πρόλαβα να τραβήξω, ώστε το επόμενο πρωινό όλες οι ξένες εφημερίδες να έχουν όσα πραγματικά έγιναν την νύχτα της 17ης Νοέμβρη. Αλλά και σήμερα και στο μέλλον να είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας εκείνων των γεγονότων».
