Η δολοφονία του Χασάν Νασράλα και των άλλων υψηλόβαθμων αξιωματούχων της Χεζμπολάχ αποτελεί σημείο καμπής όχι μόνο για τον πόλεμο που διεξάγεται στη Μέση Ανατολή, αλλά συνολικά για την κατάσταση στην περιοχή.
Αυτή τη στιγμή εγείρονται 4 μείζονα ερωτήματα για τις εξελίξεις:
1. Θα προχωρήσει το Ισραήλ σε χερσαία εισβολή στον Λίβανο; Μέχρι τώρα το Ισραήλ δεν έχει ανακοινώσει τις αποφάσεις τους. Το πιο «λογικό» σενάριο (αν μπορούμε βέβαια να μιλάμε για «λογική» μέσα στον παραλογισμό του μακελειού) είναι να προχωρήσει σε «περιορισμένη» στρατιωτική επιχείρηση στον Νότιο Λίβανο, δημιουργώντας μια «ζώνη ασφαλείας» (δηλαδή κατοχής) με όριο τον ποταμό Λιτάνι.
Ο ποταμός Λιτάνι ρέει παράλληλα με τη συνοριογραμμή Λιβάνου-Ισραήλ, δημιουργώντας μια ζώνη που εκτείνεται από τα 6 έως τα 28 χιλιόμετρα. Τα ισραηλινά στρατεύματα είχαν καταλάβει αυτή τη ζώνη αρχικά το 1978 και στη συνέχεια το 1982 κατά τη διάρκεια της μεγάλης εισβολής του Ισραήλ στον Λίβανο. Τελικά οι ισραηλινές δυνάμεις αποχώρησαν το 2000. Η αποχώρησή τους θεωρήθηκε μεγάλη νίκη της Χεζμπολάχ που συνέχιζε όλα αυτά τα χρόνια τον ανταρτοπόλεμο.
Μια ενδεχόμενη εισβολή στον Νότιο Λίβανο θα αναγκάσει τους άνδρες της Χεζμπολάχ να απομακρυνθούν από την περιοχή, με αποτέλεσμα να περιοριστούν οι ρίψεις ρουκετών στο Βόρειο Ισραήλ. Τους τελευταίους μήνες τουλάχιστον 67.500 κάτοικοι του Βόρειου Ισραήλ έχουν απομακρυνθεί από τα σπίτια τους, γεγονός που ασκεί πολύ σοβαρή πολιτική πίεση στον Νετανιάχου.
Τώρα που η Χεζμπολάχ είναι «ζαλισμένη» από τον αποκεφαλισμό της ηγεσίας της, μοιάζει να είναι η ιδανική στιγμή για την ισραηλινή εισβολή. Πέρα από την απομάκρυνση των Λιβανέζων μαχητών, η ενδεχόμενη κατάληψη υποδομών της Χεζμπολά από τον ισραηλινό στρατό, θα δημιουργήσει ατμόσφαιρα νίκης για τον Νετανιάχου.
Ωστόσο, μια χερσαία εισβολή μπορεί να σημάνει σημαντικές απώλειες για τον ισραηλινό στρατό, ενώ μπορεί να αποτελέσει όχημα νέας πολιτικής νομιμοποίησης της Χεζμπολά ως δύναμης πατριωτικής αντίστασης στην ξένη κατοχή.
2. Θα μπορέσει η Χεζμπολάχ να συνέλθει από το χτύπημα που έχει δεχτεί;
Ο Νασράλα δεν ήταν απλώς ο ηγέτης της Χεζμπολάχ από το 1992. Θεωρούταν η ψυχή και το μυαλό της οργάνωσης που αποτελεί κράτος εν κράτει στον Λίβανο. Επιπλέον, μετά τη δολοφονία του επικεφαλής των Ιρανών Φρουρών της Επανάστασης Κασέμ Σουλεϊμανί το 2020 στη Βαγδάτη, ο Νασράλα ήταν η πιο σημαντική προσωπικότητα του λεγόμενου «Άξονα της Αντίστασης» (Ιράν, Χεζμπολά, Άσαντ, Χούθι Υεμένης, σιιτικές πολιτοφυλακές Ιράκ).
Δεν είναι όμως μόνο ο Νασράλα. Το τελευταίο διάστημα το Ισραήλ έχει σκοτώσει τουλάχιστον 12 ανώτερους διοικητές της Χεζμπολάχ, μεταξύ των οποίων ο Φουάντ Σουκρ ο οποίος ήταν μάλλον ο ανώτερος στρατιωτικός διοικητής της οργάνωσης, ο Ιμπραήμ Ακίλ, επικεφαλής των κομάντος της Χεζμπολάχ, καθώς και ο Αλί Καράκι, διοικητής των δυνάμεων του Νοτίου Λιβάνου. Στις απώλειες να προσθέσουμε όσους σκοτώθηκαν και τραυματίστηκαν από τις εκρήξεις των μπίπερ και των ασυρμάτων καθώς και τα χτυπήματα σε σημαντικές υποδομές της Χεζμπολάχ.
Πέρα από την απώλεια της ηγεσίας η οποία θα αντικατασταθεί (αν δεν έχει ήδη αντικατασταθεί), ίσως ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα για τη Χεζμπολάχ είναι το ρήγμα ασφαλείας που έχει δημιουργηθεί στο εσωτερικό της. Με ένα μείγμα ηλεκτρονικών μέσων και διείσδυσης, το Ισραήλ κατάφερε να αποκτήσει κρίσιμες πληροφορίες για την οργάνωση. Τώρα οι ιθύνοντες της Χεζμπολάχ δεν μπορούν να ξέρουν ούτε ποιες υποδομές είναι ασφαλείς ούτε ποιος ανάμεσά τους είναι έμπιστος.
Ωστόσο, δεν πρέπει να υποτιμάται η Χεζμπολάχ. Ο προκάτοχος του Νασράλα, σεΐχης Αμπάς Μουσάουι, είχε επίσης δολοφονηθεί από το Ισραήλ. Η Χεζμπολάχ όμως κατάφερε όχι μόνο να επιβιώσει αλλά και να γίνει κατά πολύ μεγαλύτερη. H οργάνωση λέγεται ότι διαθέτει τουλάχιστον 40.000 μαχητές και περισσότερες από 100.000 ρουκέτες και πυραύλους -πρόκειται για την πιο ισχυρή πολιτοφυλακή του κόσμου. Επίσης, η Χεζμπολάχ είναι βαθιά ριζωμένη στη σιιτική κοινότητα του Λιβάνου, διαθέτοντας ένα εκτεταμένο δίκτυο κοινωνικών θεσμών. Στις εκλογές του 2022 είχε πάρει 19,89% και μαζί με τους συμμάχους της έφτασε to 38,98%. Επομένως, έχει πλήθος στελεχών, πολιτική ισχύ και κοινωνικό βάθος.
3. Τι θα πράξει το Ιράν;
Το Ιράν βρίσκεται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση. Από τη μια μεριά, πρέπει να αποφύγει τον ανοιχτό περιφερειακό πόλεμο με το Ισραήλ. Πέρα από το δίδαγμα του Σουν Τσου ότι πρέπει να αποφεύγεις τη μάχη όταν την επιδιώκει ο αντίπαλος, το Ιράν αντιμετωπίζει δύο επιπλέον προβλήματα. Το πρώτο είναι ότι το ρήγμα ασφαλείας δεν αφορά μόνο τη Χεζμπολάχ αλλά και το ίδιο -μην ξεχνάμε το ο ηγέτης της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγια δολοφονήθηκε από το Ισραήλ στην Τεχεράνη σε κτίριο των Φρουρών της Επανάστασης. Το δεύτερο (και μεγαλύτερο) πρόβλημα του Ιράν είναι ότι σε έναν ανοιχτό πόλεμο με το Ισραήλ θα έχει να αντιμετωπίσει και τις ΗΠΑ. Ας θυμηθούμε ότι οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές δυνάμεις συμμετείχαν ενεργά στην αναχαίτιση της ιρανικής πυραυλικής επίθεσης στο Ισραήλ τον περασμένο Απρίλη, η οποία εξαπολύθηκε ως αντίποινα στον βομβαρδισμό τις ιρανικής πρεσβείας στη Δαμασκό.
Από την άλλη, το Ιράν δεν μπορεί να αφήσει απροστάτευτο το βασικό σύμμαχό του στην περιοχή, τη Χεζμπολάχ, στην πιο δύσκολη ώρα του. Υπενθυμίζεται ότι μαζί με τον Νασράλα σκοτώθηκε ο αναπληρωτής διοικητής των Φρουρών της Επανάστασης Αμπάς Νιλφορουσάν. Ήδη το κύρος του Ιράν έχει δεχθεί σημαντικό πλήγμα, αφού του ασκείται κριτική για υποχωρητική στάση έναντι του Ισραήλ. Είναι ενδεικτικά τα σχόλια του βασικού πολιτικού αναλυτή του Al Jazeera Μαρουάν Μπισάρα, ο οποίος εγκάλεσε την Τεχεράνη για αθέτηση των υποσχέσεων της στους συμμάχους της στην περιοχή. Η πίεση αυξάνεται ακόμα περισσότερο μετά την ισραηλινή αεροπορική επίθεση του Ισραήλ στους Χούθι στο λιμάνι Χοντέιντα της Ερυθράς Θάλασσας.
Οι δηλώσεις του νέου Ιρανού προέδρου Μασούντ Πεζεσκιάν ότι η Τεχεράνη είναι έτοιμη για διαπραγματεύσεις με τη Δύση αναφορικά με το πυρηνικό πρόγραμμά της, έστειλαν σήμα ότι το ιρανικό καθεστώς θέλει να αποφύγει τον περιφερειακό πόλεμο. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι θα δώσει κάθε δυνατή βοήθεια στη Χεζμπολά, χωρίς όμως να μπει σε ανοιχτή σύγκρουση με το Ισραήλ. Τις επόμενες μέρες θα δούμε αν όντως είναι αυτές οι προθέσεις του Ιράν. Θα δούμε επίσης αν το Ισραήλ θα επιτρέψει στο Ιράν να μην εμπλακεί άμεσα ή θα το σύρει στον περιφερειακό πόλεμο.
4. Ποια είναι η στάση των ΗΠΑ;
Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ διαρρέει ότι ο Ουάσιγκτον δεν ήξερε τίποτα για την επιχείρηση εναντίον του Νασράλα καθώς και δεν έχει τη δύναμη να σταματήσει τον Νετανιάχου. Πρόκειται για ισχυρισμούς που στερούνται στοιχειώδους αληθοφάνειας λόγω τόσο της συν-λειτουργίας των αμερικάνικων και των ισραηλινών υπηρεσιών όσο και της συνεχούς τροφοδοσίας του Ισραήλ με αμερικανικά όπλα. Η Γάζα και ο Λίβανος βομβαρδίζονται με αμερικανικές βόμβες. Οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να σταματήσουν το μακελειό διακόπτοντας την τροφοδοσία του Ισραήλ με όπλα και πυρομαχικά. Το ότι δεν το πράττουν δείχνει ποια είναι η πραγματική πολιτική τους.
