Σε αυτές τις ευρωεκλογές οι δημοσκοπήσεις έπεσαν έξω, μην καταφέρνοντας να πιάσουν το βασικό στοιχείο του αποτελέσματος: Τη μεγάλη πτώση της Νέας Δημοκρατίας. Επίσης, οι περισσότερες έρευνες είχαν υπερεκτιμήσει το ποσοστό του ΣΥΡΙΖΑ. Εσφαλμένη εικόνα έδωσε και η πρώτη εκτίμηση του exit poll.
Είναι η δεύτερη σημαντική αστοχία των δημοσκοπήσεων μέσα σε ένα χρόνο. Στις εκλογές του Μαΐου του 2023 ούτε οι δημοσκοπήσεις ούτε το exit poll είχαν προβλέψει την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ.
Οι αδυναμίες
Οι δημοσκόποι προτάσσουν ένα πολύ σοβαρό επιχείρημα για να εξηγήσουν την αστοχία των μετρήσεων. Η πολύ χαμηλή συμμετοχή του 41% και των 4.061.000 ψηφοφόρων υπονομεύει την ακρίβεια των δημοσκοπήσεων. Τι πρόβλεψη να γίνει όταν χάθηκαν από τις κάλπες 1.200.000 ψηφοφόροι σε σχέση με τον Ιούνιο του 2023;
Το επιχείρημα είναι ορθό. Ωστόσο, οι δημοσκόποι δεν είχαν λάβει υπόψη στον τρόπο που έκαναν τις σταθμίσεις τους, το προηγούμενο του δεύτερου γύρου των δημοτικών εκλογών. Το περασμένο φθινόπωρο όπως και τώρα, σημαντική μερίδα ψηφοφόρων της Νέας Δημοκρατίας επέλεξε να στείλει μήνυμα διαμαρτυρίας στην κυβέρνηση διά της αποχής. Αυτή η παράμετρος δεν λήφθηκε υπόψη στην κατανομή των αναποφάσιστων.
Στα όρια
Πέρα από το τι ακριβώς συνέβη σε αυτές τις ευρωεκλογές και τις περσινές βουλευτικές, πρέπει να γίνει σαφές ότι σε ένα περιβάλλον αποστασιοποίησης των πολιτών από τα κόμματα και πολυδιάσπασης του πολιτικού συστήματος, οι δημοσκοπήσεις φτάνουν στα όρια τους ως επιστημονικά εργαλεία. Είναι άλλο να έχεις δύο κόμματα εξουσίας με συμπαγή ακροατήρια, των οποίων το άθροισμα φτάνει το 85% όπως συνέβαινε παλιότερα, και άλλο να έχεις οχτώ κοινοβουλευτικά κόμματα στα οποία γίνονται όλων των ειδών οι μετακινήσεις ψηφοφόρων. Στη πρώην περίπτωση έπρεπε να προβλέψεις απλώς το μονοψήφιο ποσοστό που μετακινιόταν από το ένα κόμμα εξουσίας στο άλλο σε κάθε εκλογή. Τώρα το τοπίο είναι χαοτικό.
Η πολιτική
Το ζήτημα λοιπόν δεν είναι να βρίζουμε τους δημοσκόπους που δεν έπιασαν το αποτέλεσμα. Το ζήτημα είναι να διαμορφώσουμε μια διαφορετική σχέση με τις δημοσκοπήσεις.
Να σταματήσουμε δηλαδή να αντιμετωπίζουμε τις δημοσκοπήσεις ως «μαγικές σφαίρες» που προβλέπουν το μέλλον. Οι δημοσκοπήσεις είναι (λιγότερο ή περισσότερο ακριβείς) αποτυπώσεις των τάσεων της στιγμής. Η γνώση που παρέχουν είναι από τη φύση της επισφαλής, πόσο μάλλον σε μια περίοδο κρίσης της πολιτικής εκπροσώπησης.
Το δεύτερο που πρέπει να κάνουμε είναι να σταματήσουμε να χρησιμοποιούμε τις δημοσκοπήσεις ως υποκατάστατα της πολιτικής ανάλυσης. Οι δημοσκοπήσεις είναι εργαλεία για να τεκμηριώσουν την πολιτική ανάλυση. Αλλά δεν χρειάζονταν μετρήσεις για να αντιλαμβανόταν κανείς ότι ο γάμος των ομόφυλων ζευγαριών θα στοίχιζε σε ένα συντηρητικό και συνδεδεμένο με την εκκλησία κόμμα όπως η Νέα Δημοκρατία. Ούτε χρειαζόταν να είσαι ο Χάμπερμας για να αντιληφθείς ότι η καταστροφική επιλογή της παρουσίασης του Πόθεν Έσχες θα στοίχιζε στον Κασσελάκη. Αυτά είναι τα προφανή της πολιτικής.
Γενικά, εκτός από τις δημοσκοπήσεις και το ΤikΤok, υπάρχει και η πολιτική.
