Η σόγια αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού. Οι vegeterian δεν προσλαμβάνουν αρκετή πρωτεΐνη. Μια διατροφή χωρίς λιπαρά είναι υγιεινή. Κι όμως, όλα αυτά είναι μύθοι.
Οι New York Times μίλησαν με ειδικούς και συγκέντρωσαν τους 10- ίσως- μεγαλύτερους μύθους για τη διατροφή, που οι περισσότεροι από εμάς πιστεύουμε ακόμα.
1. Τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά είναι πάντα πιο υγιεινά από τα κατεψυγμένα, αποξηραμένα ή σε κονσέρβα
Παρά τη διαδεδομένη αντίληψη ότι «το φρέσκο είναι καλύτερο», έρευνα έχει δείξει ότι τα κατεψυγμένα, αποξηραμένα ή σε κονσέρβα φρούτα και λαχανικά μπορεί να είναι το ίδιο θρεπτικά.
«Επίσης, μπορούμε να γλιτώσουμε χρήματα και αποτελούν έναν εύκολο τρόπο για να σιγουρευτούμε ότι υπάρχουν πάντα φρούτα και λαχανικά στο σπίτι», λέει η Sara Bleich, καθηγήτρια Πολιτικών Δημόσιας Υγείας στο Χάρβαρντ.
Ωστόσο, επισημαίνει, πρέπει να προσέξουμε ότι κάποια φρούτα και λαχανικά σε κονσέρβα, κατεψυγμένα ή αποξηραμένα περιέχουν συστατικά όπως σάκχαρα, κορεσμένα λιπαρά και νάτριο.
2. Όλα τα λιπαρά κάνουν κακό
Μελέτες που είχαν γίνει τις προηγούμενες δεκαετίες μιλούσαν για τα οφέλη της διατροφής που είναι χαμηλή σε λιπαρά. Το αποτέλεσμα ήταν πολλοί να αντικαταστήσουν τις θερμίδες από τα λιπαρά με εκείνες από επεξεργασμένους υδατάνθρακες, όπως το λευκό αλεύρι και τα πρόσθετα σάκχαρα, σημειώνει η δρ. Vijaya Surampudi, επίκουρη καθηγήτρια Ιατρικής στο University of California.
Στην πραγματικότητα, δεν κάνουν όλα τα λιπαρά κακό, υπογραμμίζει. Συγκεκριμένοι τύποι, όπως τα κορεσμένα και τα τρανς λιπαρά μπορούν να αυξήσουν τον κίνδυνο π.χ. για καρδιαγγειακές παθήσεις. Όμως, υπάρχουν και τα υγιεινά λιπαρά, για παράδειγμα τα μονοακόρεστα (που περιέχει το ελαιόλαδο και άλλα φυτικά έλαια, το αβοκάντο και συγκεκριμένοι ξηροί καρποί και σπόροι) και τα πολυακόρεστα (στο ηλιέλαιο, τα καρύδια, το ψάρι και τον λιναρόσπορο), που μειώνουν τους κινδύνους. Επίσης, τα καλά λιπαρά είναι σημαντικά για την ενέργεια, για την παραγωγή σημαντικών ορμονών και την απορρόφηση κάποιων θρεπτικών συστατικών.
Η ένδειξη «χωρίς λιπαρά» σε ένα προϊόν, δεν σημαίνει αυτόματα ότι είναι υγιεινό, αναφέρει χαρακτηριστικά η δρ. Surampudi.
3. Το ισοζύγιο θερμίδων είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας για την αύξηση βάρους
Είναι αλήθεια ότι αν καταναλώνουμε περισσότερες θερμίδες από εκείνες που καίμε πιθανότατα θα πάρουμε κιλά. Κι αν καίμε περισσότερες θερμίδες από εκείνες που παίρνουμε, πιθανότατα θα χάσουμε βάρος, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα.
Όμως, έρευνες δεν δείχνουν ότι τρώγοντας περισσότερο θα πάρουμε βάρος σε βαθμό που θα γίνουμε υπέρβαροι ή παχύσαρκοι. Αυτό περισσότερο εξαρτάται από το είδος τροφίμων που καταναλώνουμε λέει ο δρ. Dariush Mozaffarian, καθηγητής Διατροφής και Ιατρικής στο Tufts University.
Τα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα, για παράδειγμα δημητριακά, κράκερ, ενεργειακές μπάρες, αναψυκτικά και γλυκά, μπορούν να είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για την αύξηση του βάρους. Αυτό που απαιτείται για τη διατήρηση του υγιούς βάρους είναι αντί να μετράμε θερμίδες, να δίνουμε προτεραιότητα στο να τρώμε υγιεινά, βάζοντας την ποιότητα πάνω από την ποσότητα.
4. Άνθρωποι με διαβήτη τύπου 2 δεν θα πρέπει να τρώνε φρούτα
Έρευνες έχουν δείξει ότι δεν ισχύει ούτε αυτός ο μύθος. Για παράδειγμα, κάποιες μελέτες απέδειξαν ότι εκείνοι που καταναλώνουν μία μερίδα φρούτων καθημερινά- ιδιαίτερα μύρτιλα, σταφύλια και μήλα- έχουν μικρότερο κίνδυνο να εμφανίσουν διαβήτη τύπου 2. Άλλη έρευνα έδειξε ότι αν κάποιος έχει διαβήτη τύπου 2, τα φρούτα θα τον βοηθήσουν να ελέγξει το σάκχαρο.
5. Το φυτικό γάλα είναι πιο υγιεινό από το ζωικό
Αυτό δεν ισχύει, ξεκαθαρίζει η Kathleen Merrigan, καθηγήτρια στο Arizona State University και φέρνει ως παράδειγμα την πρωτεΐνη.
Συνήθως, το αγελαδινό γάλα περιέχει περίπου οχτώ γραμμάρια πρωτεΐνης ανά κούπα. Από την άλλη, το γάλα αμυγδάλου έχει περίπου 1-2 γραμμάρια πρωτεΐνη στην ίδια ποσότητα και το γάλα βρώμης 2-3 γραμμάρια.
Επίσης, υπογραμμίζει η δρ. Merrigan, πολλά φυτικά ροφήματα έχουν περισσότερα πρόσθετα, όπως νάτριο και σάκχαρα, τα οποία μπορούν να συμβάλλουν στην κακή υγεία.
6. Οι πατάτες μας κάνουν κακό
Συχνά οι πατάτες μπαίνουν στο στόχαστρο εξαιτίας του υψηλού γλυκαιμικού δείκτη, επειδή δηλαδή περιέχουν υδατάνθρακες οι οποίοι μπορεί να ανεβάσουν το σάκχαρο. Όμως, στην πραγματικότητα οι πατάτες μπορούν να μας ωφελήσουν.
Είναι πλούσιες σε βιταμίνη C, κάλιο, φυτικές ίνες και άλλα θρεπτικά συστατικά, ιδιαίτερα όταν τις τρώμε με τη φλούδα.
7. Δεν πρέπει να δίνουμε ποτέ προϊόντα φιστικιού στα παιδιά τα πρώτα χρόνια της ζωής τους
Για χρόνια οι ειδικοί πίστευαν ότι ο καλύτερος τρόπος προκειμένου να μην εμφανίσουν διατροφικές αλλεργίες τα παιδιά ήταν να μην τους δίνουμε αλλεργιογόνα τρόφιμα- όπως φιστίκια ή αυγά- τα πρώτα χρόνια της ζωής τους.
Όμως, τώρα οι αλλεργιολόγοι επισημαίνουν ότι είναι καλύτερο να μπουν τα προϊόντα φιστικιού από νωρίς στη διατροφή του παιδιού. Αν ένα μωρό δεν έχει σοβαρό έκζεμα ή γνωστή διατροφική αλλεργία, μπορούμε να αρχίσουμε να του δίνουμε προϊόντα φιστικιού- για παράδειγμα αραιωμένο φιστικοβούτυρο ή σκόνη φιστικιού, αλλά όχι ολόκληρους καρπούς- στους 4-6 μήνες, όταν αρχίζουμε να βάζουμε στερεές τροφές στη διατροφή του.
8. Η φυτική πρωτεΐνη είναι ελλιπής
Μία από τις πιο συνηθισμένες ερωτήσεις που δέχεται κάποιος vegeterian είναι πώς λαμβάνει την πρωτεΐνη που χρειάζεται, επειδή υπάρχει ο μύθος ότι από τα φυτά λείπουν κάποια αμινοξέα, οι οποίες συνθέτουν τις πρωτεΐνες.
Στην πραγματικότητα, όλες οι φυτικές τροφές περιλαμβάνουν και τα 20 αμινοξέα, ανάμεσά τους τα εννέα βασικά, επισημαίνει ο Christopher Gardner, καθηγητής του Stanford University. Η διαφορά είναι πως η αναλογία αυτών των αμινοξέων δεν είναι τόσο ιδανική όσο εκείνη στις ζωικές τροφές, συμπληρώνει.
Οπότε, για να λαμβάνει κάποιος το ιδανικό μίγμα, απλά πρέπει να τρώει διαφορετικές φυτικές τροφές μέσα στην ημέρα- όπως φασόλια, δημητριακά και ξηροί καρποί- ώστε να παίρνει αρκετή πρωτεΐνη. «Είναι πιο εύκολο από ό,τι πιστεύουν οι περισσότεροι», σχολιάζει ο δρ. Gardner.
9. Τα προϊόντα σόγιας μπορεί να αυξήσουν τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού
Μέχρι στιγμής, οι έρευνες δεν δείχνουν ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση σόγιας και τον κίνδυνο για καρκίνο του μαστού στους ανθρώπους. Αντιθέτως, η κατανάλωση προϊόντων σόγιας μπορεί ακόμα και να προστατεύουν από τη νόσο.
Επίσης, αυτά τα τρόφιμα έχουν επωφελή θρεπτικά συστατικά που σχετίζονται με τη μείωση του κινδύνου για καρδιαγγειακές παθήσεις, για παράδειγμα υψηλής ποιότητας πρωτεΐνη, φυτικές ίνες, βιταμίνες και ιχνοστοιχεία, υπογραμμίζει ο δρ. Frank B. Hu, καθηγητής του Χάρβαρντ.
10. Οι βασικές συμβουλές για τη διατροφή αλλάζουν συνεχώς
Αυτό δεν ισχύει υπογραμμίζει η Dr. Marion Nestle, καθηγήτρια του New York University.
Τη δεκαετία του ‘50, οι πρώτες διατροφικές συμβουλές για την πρόληψη της παχυσαρκίας, του διαβήτη τύπου 2 και των καρδιαγγειακών παθήσεων ήταν η εξισορρόπηση των θερμίδων και η ελαχιστοποίηση τροφών που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λιπαρά, αλάτι και ζάχαρη.
Οι σημερινές διατροφικές οδηγίες μας καλούν να κάνουμε το ίδιο, επισημαίνει. Ναι, η επιστήμη εξελίσσεται, αλλά οι βασικές διατροφικές συμβουλές παραμένουν ίδιες. Όπως το συνοψίζει ο συγγραφέας Michael Pollan: «Φάτε φαγητό. Όχι πολύ. Κυρίως φυτά». Αυτή η συμβουλή είχε αποτέλεσμα πριν από 70 χρόνια και αυτό ισχύει ακόμα, καταλήγει η δρ. Nestle.
