Ο αυξανόμενος αριθμός επισκεπτών σε δημοφιλείς τουριστικούς προορισμούς - συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας - έχει «γεννήσει» πολλά κινήματα κατά του τουρισμού, στην Ισπανία και σε άλλες χώρες της Ευρώπης. Οι ντόπιοι κατηγορούν τους τουρίστες για την αύξηση του κόστους στέγασης, του πληθωρισμού αλλά και της περιβαλλοντικής υποβάθμισης. Στον αντίποδα, ορισμένες από τις περιοχές που πλήττονται από τον μαζικό τουρισμό λαμβάνουν μέτρα για να κατευνάσουν την οργή των κατοίκων.
«Η πόλη μας δεν πωλείται!». Η ισπανική συλλογικότητα Ecologistas, στην οποία συμμετέχουν εκατοντάδες οργανώσεις σε όλη την Ισπανία, πραγματοποίησε πορεία στην πόλη El Puerto de Santa Maria στην Ανδαλουσία στις 20 Ιουλίου για να καταγγείλει τον «ανεξέλεγκτο μαζικό τουρισμό».
Χιλιάδες διαδηλωτές διαδήλωσαν στις 6 Ιουλίου στη Βαρκελώνη κατά του υπερουρισμού, ενώ προηγήθηκε ανάλογη διαδήλωση στις 22 Ιουνίου στη Μαγιόρκα.
Ανεξέλεγκτη «έκρηξη» στην Ισπανία
Η Ισπανία δέχτηκε επιπλέον 24 εκατομμύρια τουρίστες το πρώτο τρίμηνο του 2024 σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους, που αντιστοιχεί σε ετήσια αύξηση 14,5%. Η χώρα είχε καταγράψει ιστορικό υψηλό σε διεθνείς επισκέπτες το 2023.
O υπερτουρισμός έχει ως συνέπεια την άνοδο των τιμών σε καταστήματα και κατοικίες και η πρόσβαση σε αυτές γίνεται όλο και πιο δύσκολη για τους ντόπιους.
Οπως τονίζει σε δημοσίευμά του το France 24, δημοφιλείς προορισμοί της Ευρώπης, όπως η Βαρκελώνη, η Σεβίλλη, η Βενετία, η Ετρετά, η Αθήνα και η Πάρος, είδαν πτώση του τουρισμού κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ωστόσο, ο τουρισμός πλέον έχει ανακάμψει.
Ο τομέας αποτελεί αναμφισβήτητη πηγή εσόδων για τις δημοφιλείς χώρες, ωστόσο ο ανεξέλεγκτος μαζικός τουρισμός έχει μετατραπεί σε εφιάλτη των τοπικών πληθυσμών.
Βαρκελώνη, «ένα ανυπόφορο μέρος για να ζει κανείς»
Η πιο πολυσύχναστη πόλη της Ισπανίας, η Βαρκελώνη, υποδέχεται περίπου 12 εκατομμύρια ανθρώπους ετησίως, πολλοί από τους οποίους φθάνουν με κρουαζιερόπλοια. Ο αυξανόμενος αριθμός τουριστών κάθε χρόνο ασκεί πίεση στις υπηρεσίες υγείας, στη διαχείριση των αποβλήτων, στην ύδρευση και στη στέγαση - σε βάρος των κατοίκων.
Περίπου 3.000 άτομα διαδήλωσαν στην πόλη του Γκαουντί στις αρχές Ιουλίου φωνάζοντας «τουρίστες, πηγαίνετε σπίτι σας!», εκτοξεύοντας με νεροπίστολα άτομα που αναγνώρισαν ως τουρίστες.
Οι αρχές αντέδρασαν ανακοινώνοντας ότι θα απαγορεύσουν την ενοικίαση διαμερισμάτων σε τουρίστες μέχρι το 2028- συνολικά 10.000 διαμερίσματα θα χάσουν τις άδειες τους για βραχυχρόνιες μισθώσεις σε πλατφόρμες όπως η Airbnb. Ο αριστερός δήμαρχος της πόλης Jaume Collboni ανακοίνωσε επίσης ότι σχεδιάζει να αυξήσει τον τουριστικό φόρο για τους επιβάτες κρουαζιέρας που επισκέπτονται την πόλη για λιγότερο από 12 ώρες.
{https://x.com/jaumecollboni/status/1804120546298282020}
Οι κάτοικοι της Ανδαλουσίας - επίσης ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός - έχουν εκφράσει την αγανάκτησή τους για τον μαζικό τουρισμό. «Ονειρεύομαι να συνταξιοδοτηθώ, να νοικιάσω το διαμέρισμά μου και να φύγω από τη Σεβίλλη», δήλωσε ο κάτοικος Φρανσίσκο Μαρτίνεζ στην El País, προσθέτοντας πως «Το κέντρο της πόλης μπορεί να είναι καλό για να πιεις μια μπύρα, αλλά έχει γίνει ένα ανυπόφορο μέρος για να ζεις».
Βάζουν είσοδο στην Plaza de España
Ο συντηρητικός δήμαρχος της Σεβίλλης, Χοσέ Λουίς Σανζ, ανακοίνωσε τον Φεβρουάριο ότι βρίσκεται σε εξέλιξη σχέδιο για την επιβολή τέλους εισόδου στην Plaza de España, ένα σημαντικό αξιοθέατο ιδιαίτερα δημοφιλές στους τουρίστες που επισκέπτονται την πρωτεύουσα της Ανδαλουσίας.
«Σχεδιάζουμε να κλείσουμε την Plaza de España και να επιβάλουμε χρέωση στους τουρίστες για να χρηματοδοτήσουμε τη συντήρησή της και να διασφαλίσουμε την ασφάλειά της», έγραψε στο Χ.
{https://x.com/jlsanzalcalde/status/1761678797693210658}
Εισιτήριο εισόδου στη Βενετία
Στη Βενετία ξεκίνησαν ένα πιλοτικό πρόγραμμα που χρεώνουν τους επισκέπτες μιας ημέρας με 5 ευρώ εισιτήριο εισόδου στην πόλη, για να μπορούν να περπατούν κατά μήκος των διάσημων καναλιών της τις μέρες με πολλή κίνηση. Το μέτρο κρίθηκε ανεπαρκές από τους περισσότερους κατοίκους, οι οποίοι θα προτιμούσαν να περιοριστεί ο αριθμός των επισκεπτών ανά ημέρα. Το Περού, για παράδειγμα, επέβαλε περιορισμό στο Μάτσου Πίτσου σε 2.500 επισκέπτες ανά ημέρα.
Περισσότεροι φόροι, λιγότερη κάνναβη στο Αμστερνταμ
Άλλες ευρωπαϊκές πόλεις, όπως το Άμστερνταμ, έχουν επιλέξει να αυξήσουν τον τουριστικό φόρο.
Η ολλανδική πρωτεύουσα ανακοίνωσε ότι αυξάνει τον τουριστικό φόρο στα ξενοδοχεία στο 12,5% της τιμής τους, για όλους τους επισκέπτες. Η πόλη έχει επίσης αυστηροποιήσει τους που αφορούν την κατανάλωση κάνναβης, ενώ απαγορεύει την κατασκευή νέων ξενοδοχείων.
Ελλάδα: «Παίρνουν τα σπίτια μας ενώ ζουν στις Μαλδίβες»
Το δημοσίευμα κάνει αναφορά και στην αθηναϊκή συνοικία Μεταξουργείο, όπου οι ντόπιοι είναι όλο και πιο απογοητευμένοι από την παρουσία τόσο πολλών τουριστών.
«Παίρνουν τα σπίτια μας ενώ ζουν στις Μαλδίβες», δήλωσε ένας κάτοικος. Στο Μεταξουργείο εταιρείες μετατρέπουν κτίρια σε «εργασιακούς» χώρους για να φιλοξενήσουν τους ψηφιακούς νομάδες - τους ανθρώπους που ταξιδεύουν και εργάζονται εξ αποστάσεως. Ο συνολικός αριθμός των βραχυχρόνιων μισθώσεων στην Αθήνα έχει εκτοξευθεί κατά σχεδόν 500% σε λιγότερο από μια δεκαετία, αναφέρει το France24.
Για να επιβραδύνει το φαινόμενο του μαζικού τουρισμού, η Ελλάδα άρχισε να αυξάνει τους φόρους και να διπλασιάζει την ελάχιστη απαιτούμενη επένδυση για τη χρυσή βίζα.
Ωστόσο, η κυβέρνηση διστάζει να λάβει αυστηρότερα μέτρα, επισημαίνει το δημοσίευμα.
«Πρέπει να λάβουμε υπόψη τις ανάγκες ολόκληρου του πληθυσμού, τόσο των ενοικιαστών όσο και των ιδιοκτητών», δήλωσε ο Χάρης Θεοχάρης, πρώην υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών της Ελλάδας. Πρόσθεσε ότι ενώ είναι πεπεισμένος ότι είναι αναγκαία τα περαιτέρω μέτρα, χρειάζεται επιπλέον έρευνα ώστε αυτά να μην καταστρέψουν την αγορά.
Πάρος και Σαντορίνη στην κόκκινη λίστα
Το «Κίνημα της πετσέτας» που είχε ξεκινήσει από την Πάρο λέει όχι στην ιδιωτικοποίηση των παραλιών του νησιού. «Ανησυχούμε για την απαλλοτρίωση των παραλιών της Πάρου από εταιρείες που εκμεταλλεύονται μέρος της ακτογραμμής», έγραψε στο Facebook η συλλογικότητα, που «γεννήθηκε» πριν από ένα χρόνο.
Το νησί της Σαντορίνης βλέπει ορδές τουριστών να κατακλύζουν κάθε χρόνο τα ξενοδοχεία, τις παραλίες και τα εστιατόρια τού νησιού. Από τα 32,7 εκατομμύρια ανθρώπους που επισκέφθηκαν την Ελλάδα πέρυσι, τα 3,4 εκατομμύρια, δηλαδή ένας στους δέκα, επέλεξαν τη Σαντορίνη των... 15.500 κατοίκων.
Στα στενά δρομάκια της πόλης της Οίας, οι ντόπιοι τοποθέτησαν πινακίδες που προτρέπουν τους επισκέπτες να σέβονται τα σπίτια τους: «ΣΕΒΑΣΜΟΣ... Είναι οι διακοπές σας... αλλά είναι το σπίτι μας».
Με τα κρουαζιερόπλοια να φθάνουν το ένα μετά το άλλο στο νησί, οι αρχές εξετάζουν το ενδεχόμενο επιβολής περιορισμών.
Τον γύρο του κόσμου έκανε η πρωτοφανής ανάρτηση δημοτικού συμβούλου στη Σαντορίνη, ο οποίος καλούσε τους κατοίκους του νησιού να περιορίσουν τις μετακινήσεις τους γιατί «καταφθάνει μεγάλος αριθμός τουριστών».
«Τουρισμός του Instagram» στη Γαλλία
Η Γαλλία δεν έχει γλιτώσει από τον υπερτουρισμό. Οι Αρχές ανησυχούν ιδιαίτερα για το πώς θα διαχειριστούν τα εκατομμύρια των επισκεπτών που συγκεντρώνονται σε συγκεκριμένες τοποθεσίες.
Περίπου 1,5 εκατομμύριο τουρίστες έρχονται κάθε χρόνο στην Ετρετά στη βόρεια ακτή της Γαλλίας για να επισκεφθούν τους διάσημους βράχους, θέτοντας μερικές φορές τη ζωή τους σε κίνδυνο στην προσπάθειά τους να βγάλουν μία φωτογραφία για να την ανεβάσουν στα social media.
«Η φύση του τουρισμού έχει αλλάξει τα τελευταία δέκα χρόνια. Είναι ο τουρισμός του Instagram, που δεν ενδιαφέρεται καθόλου για τη γύρω περιοχή», δήλωσε η Brigitte Cottet, πρόεδρος του Συλλόγου των κατοίκων της παλιάς πόλης του Annecy, σε συνέντευξή της στον ραδιοφωνικό σταθμό France Bleu τον περασμένο Μάιο.
Πέρα από τις εντάσεις μεταξύ τουριστών και κατοίκων, ο μαζικός τουρισμός οδηγεί συχνά σε περιβαλλοντική υποβάθμιση. Στην Ετρετά, η καταπάτηση των ακτών προκαλεί ατυχήματα, διάβρωση και καταστροφή της βιοποικιλότητας- στη Βενετία, τα κρουαζιερόπλοια που προσγειώνονται σε μια ρηχή λιμνοθάλασσα προκαλούν τεράστιες ζημιές- στο Έβερεστ, ο συνωστισμός προκαλεί τερατώδη ρύπανση, με τον στρατό του Νεπάλ να απομακρύνει φέτος 11 τόνους αποβλήτων και τέσσερα πτώματα από τη «στέγη του κόσμου» και άλλες δύο κορυφές των Ιμαλαΐων.
Αν και δεν υπάρχει καθολική λύση, οι Αρχές γνωρίζουν ότι πρέπει να ενεργούν με προσοχή.
Ο τουρισμός παραμένει μια ισχυρή δύναμη για τις περισσότερες χώρες, κάτι που γνωρίζουν πολλοί δυσαρεστημένοι, ιδίως στην Ισπανία: «Δεν είμαστε κατά των τουριστών, αλλά κατά του τύπου τουρισμού που μας διώχνει».
