Οι Εργατικοί κατέγραψαν την Πέμπτη στη Μεγάλη Βρετανία μια θριαμβευτική νίκη, υπερδιπλασιάζοντας τον αριθμό των βουλευτών τους και εξασφαλίζοντας μια πλειοψηφία συγκρίσιμη με εκείνη του Τόνι Μπλερ το 1997.
Ο Στάρμερ πήρε πίσω το λεγόμενο «Κόκκινο Τείχος» - τις περιφέρειες δηλαδή που παραδοσιακά ανήκουν στους Εργατικούς αλλά υποστήριξαν την αποχώρηση από την ΕΕ και «αλώθηκαν» από τον Μπόρις Τζόνσον το 2019.
Οι Συντηρητικοί μένουν από σήμερα με λιγότερες 120 έδρες, περίπου το ένα τρίτο όσων κέρδισαν στην προηγούμενη αναμέτρηση.
Οι απώλειες υπήρξαν οδυνηρές ακόμη και σε παραδοσιακές εστίες των Συντηρητικών όπως οι επαρχίες γύρω από το Λονδίνο. Το Finchley, πρώην έδρα της Μάργκαρετ Θάτσερ, έχει τώρα βουλευτή των Εργατικών.
Kατάρρευση των Συντηρητικών
Ένα πρώτο ενδιαφέρον σημείο της χθεσινής εκλογικής αναμέτρησης είναι πως στην πραγματικότητα ο Στάρμερ δεν ενίσχυσε τα ποσοστά των Εργατικών παρά ελάχιστα. Συγκρίνοντας με την αναμέτρηση του 2019, το Εργατικό Κόμμα εμφανίζεται ενισχυμένο κατά μόλις 1,6%.
Διατηρώντας σχεδόν το ίδιο ποσοστό δηλαδή, κερδίζει 210 παραπάνω έδρες και διπλασιάζει την παρουσία του στο Κοινοβούλιο.
Οι Συντηρητικοί πάλι καταγράφουν κατάρρευση της τάξης του 20% και χάνουν περίπου 250 έδρες, ενώ ήδη από τα ξημερώματα είχε ξεκαθαρίσει πως οκτώ μέλη του υπουργικού συμβουλίου των Συντηρητικών είχαν χάσει τις έδρες τους - μεταξύ των οποίων κι ο μέχρι πρότινος υπουργός Άμυνας Γκραντ Σαπς.
Όπως διαβάζουμε στον Guardian, η αναμέτρηση δείχνει πως οι Βρετανοί ψηφοφόροι δεν έχουν συγχωρήσει στους Συντηρητικούς μια σειρά από ολισθήματα, μεταξύ των οποίων ο καταστροφικός «μίνι» προϋπολογισμός της Λιζ Τρας του 2022, οπότε οι μαζικές μειώσεις φόρων για τα υψηλότερα εισοδήματα προκάλεσαν αναταράξεις στις χρηματοοικονομικές αγορές και εκτίναξαν το κόστος των ενυπόθηκων δανείων για τους Βρετανούς.
Έπειτα από πέντε συντηρητικούς πρωθυπουργούς, το Brexit, τη λιτότητα, την κρίση της αγοραστικής δύναμης και την επιδείνωση του δημόσιου συστήματος υγείας, οι Βρετανοί δηλώνουν πλέον έτοιμοι να γυρίσουν σελίδα.
Οι χαμένοι και οι κερδισμένοι
Ενδιαφέροντα στοιχεία προκύπτουν και από τις επιδόσεις των υπόλοιπων παικτών.
Το μέχρι πρότινος κυρίαρχο Εθνικό Κόμμα της Σκωτίας υποχώρησε για πρώτη φορά εδώ και μια δεκαετία. Το SNP, το οποίο κέρδισε 48 έδρες στη Σκωτία το 2019, κερδίζει τώρα μόλις εννέα.
Οι Εργατικοί - που είχαν κερδίσει μόλι μία έδρα στη Σκωτία το 2019 - μέχρι τις 5 το πρωί είχαν «κλειδώσει» 35 έδρες, συμπεριλαμβανομένων όλων των εδρών στη Γλασκώβη.
Αν και το SNP απέτυχε στην προσπάθειά του να εξασφαλίσει την ανεξαρτησία της Σκωτίας στο δημοψήφισμα του 2014, είχε κερδίσει την πλειοψηφία των εδρών σε κάθε εκλογική αναμέτρηση στο Ηνωμένο Βασίλειο από το 2015. Μάλιστα στήριξε την προεκλογική του εκστρατεία στο επιχείρημα πως αν κέρδιζε την πλειοψηφία των 57 εδρών της Σκωτίας θα είχε την εντολή να επαναδιαπραγματευτεί ένα δεύτερο δημοψήφισμα.
Οι Φιλελεύθεροι Δημοκράτες, από την άλλη, που σχεδόν «εξαφανίστηκαν» μετά την είσοδό τους σε κυβέρνηση συνασπισμού από το 2010 έως το 2015, επέστρεψαν ως η τρίτη μεγαλύτερη δύναμη στο Ουεστμίνστερ με 71 έδρες.
Στη νικητήρια ομιλία του τις πρώτες πρωινές ώρες, ο ηγέτης τους Εντ Ντέιβι μίλησε για τους ψηφοφόρους που ένιωθαν «απογοητευμένοι και απελπισμένοι για αλλαγή».
«Νιώθω ταπεινότητα μπροστά στα εκατομμύρια των ανθρώπων που υποστήριξαν τους Φιλελεύθερους Δημοκράτες για να διώξουν τους Συντηρητικούς από την εξουσία και να πραγματοποιήσουν την αλλαγή που χρειάζεται η χώρα μας.
»Κάθε βουλευτής των Φιλελεύθερων Δημοκρατών θα είναι ένας ισχυρός τοπικός πρωταθλητής για την κοινότητά του, υπερασπιζόμενος το NHS και την πρόνοια. Είτε μας ψηφίσατε είτε όχι, θα εργαζόμαστε μέρα με τη μέρα και δεν θα σας απογοητεύσουμε».
Ένας άλλος μεγάλος νικητής της βραδιάς - που κέρδισε 4 έδρες και είδε τα ποσοστά του ενισχυμένα κατά 12,4% - είναι αναμφισβήτητα και ο Νάιτζελ Φάρατζ, ο δεξιός λαϊκιστής του Κόμματος Ανεξαρτησίας του Ηνωμένου Βασιλείου.
Παρότι η αντιμεταναστευτική ρητορική του και η εκστρατεία που έκανε υπέρ του Brexit κατέστησαν τον Φάρατζ έναν από τους πλέον αναγνωρίσιμους και αμφιλεγόμενους πολιτικούς στο Ηνωμένο Βασίλειο, αυτή είναι η πρώτη φορά που εκλέγεται ύστερα από επτά αποτυχημένες απόπειρες.
«Υπάρχει ένα τεράστιο κενό στον χώρο της κεντροδεξιάς, στη βρετανική πολιτική σκηνή, και δουλειά μου είναι να το καλύψω, δήλωσε ο Φάρατζ μετά την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων στην εκλογική του περιφέρεια.
Αξίζει να σημειωθεί πως το Reform UΚ πέρα από τις έδρες που κατόρθωσε να «κλέψει» από τους Συντηρητικούς ήρθε επίσης δεύτερο σε δεκάδες έδρες, ιδίως σε περιοχές που προηγουμένως υποστήριζαν το Brexit - κάτι που πιθανότατα θα φέρει την ακροδεξιά ως βασικό ανταγωνιστή των Εργατικών σε μελλοντικές εκλογικές αναμετρήσεις.
Τα πρώτα πολιτικά συμπερασμάτα της αναμέτρησης
Οι εκλογές της Πέμπτης ήταν ο πρώτες στη Βρετανία μετά την επίσημη αποχώρησή της από την ΕΕ.
Το Brexit χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως επανάσταση, σχολιάζει το Euronews. Και όπως έχει πει ο Pierre Vergniaud, «οι επαναστάσεις καταβροχθίζουν τα παιδιά τους». Οι Συντηρητικοί που πρωτοστάτησαν στις διαπραγματεύσεις για την έξοδο από το μπλοκ - ο Τζόνσον, ο Ρις-Μογκ, ο Μάικλ Γκόουβ - βρίσκονται όλοι εκτός Βουλής των Κοινοτήτων, με τον Σούνακ να παραμένει μεν εντός... αλλά με το ένα πόδι.
Ένα άλλο ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως η νίκη του Στάρμερ ερμηνεύεται από πολλούς όχι ως μια μακροπρόθεσμη μετατόπιση των ψηφοφόρων, αλλά μια μάλλον προσωρινή στροφή αποδοκιμασίας - μια ψήφο διαμαρτυρίας η οποία πάντως υποδεικνύει πως οι σκληρές εκλογικές γραμμές έχουν αρχίσει να εξαφανίζονται.
Οι Βρετανοί είναι πλέον έτοιμοι να παρεκκλίνουν των παραδοσιακών τους προτιμήσεων και να κρίνουν αυστηρά τους πολιτικούς σε περίπτωση που θεωρήσουν ότι εκείνοι απέτυχαν.
Κάπως έτσι μια σαρωτική νίκη σε μια εκλογική αναμέτρηση δεν καθιστά αδύνατη την ήττα στις επόμενες εκλογές.
