Η πορεία της ΕΕ τα επόμενα πέντε χρόνια καθορίζεται από σήμερα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, που συγκαλείται για πρώτη φορά μετά τις εκλογές του Ιουνίου, με την (πιθανή) δεύτερη θητεία της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο τιμόνι της Κομισιόν να βρίσκεται σε κίνδυνο και την ενισχυμένη ακροδεξιά να απαιτεί μεγαλύτερη εξουσία.
Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Βίκτορ Όρμπαν, ο οποίος έχει εξοργίσει τους ομολόγους του στην ΕΕ επισκεπτόμενος τη Ρωσία και την Κίνα, επρόκειτο να μιλήσει στο κοινοβούλιο, ωστόσο η ομιλία του αναβλήθηκε - επισήμως λόγω του φορτωμένου προγράμματος της ψηφοφορίας στο ΕΚ.
Καθώς ο πόλεμος μαίνεται στο κατώφλι της Ευρώπης, το ευρωπαϊκό μπλοκ αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της στάσιμης οικονομίας και της αυξανόμενης παγκόσμιας αβεβαιότητας, που οι ηγέτες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν άμεσα μετά την εκλογή τους.
Οι ευρωβουλευτές θα ψηφίσουν σήμερα για τον πρόεδρο του ευρωκοινοβουλίου, με την νυν πρόεδρο, την 45χρονη Μαλτέζα συντηρητική Ρομπέρτα Μέτσολα, να αναμένεται να κερδίσει άλλη μια θητεία, 2,5 ετών.
Ωστόσο, τα μάτια όλων θα είναι στραμμένα στη μυστική ψηφοφορία της Πέμπτης, όταν οι 720 ευρωβουλευτές θα αποφασίσουν αν η φον ντερ Λάιεν θα είναι επικεφαλής της Επιτροπής για κόμη πέντε χρόνια.
Ακροβασίες
Η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει επιδοθεί σε έναν αγώνα δρόμου για να εξασφαλίσει τις 361 ψήφους που χρειάζεται για να επανεκλεγεί στο αξίωμα. Ο στόχος δεν είναι εύκολη υπόθεση για τη Γερμανίδα πολιτικό, η οποία το 2019 εξελέγη με τις ψήφους από το (δικό της) Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, των Σοσιαλιστών και των Φιλελεύθερων.
«Πρέπει να ισορροπήσει σε μια λεπτή γραμμή για να κερδίσει την υποστήριξη διαφορετικών ομάδων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο», τονίζει η Elizabeth Kuiper, αναπληρώτρια διευθύντρια του think tank European Policy Centre.
Η φον ντερ Λάιεν πρέπει να ικανοποιήσει τόσο τους ευρωβουλευτές που δεν θέλουν η Ευρωπαϊκή Ένωση να παρεκκλίνει από τον στόχο της για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα με σκοπό την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, όσο και εκείνους που ζητούν να μειωθούν οι περιβαλλοντικοί κανονισμοί.
Εξελισσόμενη κατάσταση
Η ακροδεξιά σημείωσε σημαντικά κέρδη στις ευρωεκλογές του Ιουνίου, ωστόσο ο κεντρώος συνασπισμός που αποτελείται από το συντηρητικό Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα (ΕΛΚ), τους Σοσιαλιστές, τους Δημοκράτες και τους Φιλελεύθερους εξακολουθεί να κατέχει τον μεγαλύτερο χώρο στο ΕΚ.
Το ΕΛΚ της φον ντερ Λάιεν είναι η μεγαλύτερη πολιτική ομάδα στο κοινοβούλιο, με 188 έδρες, και μαζί με τους εταίρους του συνασπισμού θεωρητικά έχει τους αριθμούς για να καλύψει το όριο των 361 ψήφων, ωστόσο αρκετοί ευρωβουλευτές έχουν δηλώσει ότι θα ψηφίσουν εναντίον της στη μυστική ψηφοφορία.
Παράλληλα, το ΕCR της Τζόρτζια Μελόνι κάλεσε τους ευρωβουλευτές του να ψηφίσουν κατά βούληση και εκτιμάται ότι και από εκεί θα λάβει κάποιες ψήφους η φον ντερ Λάιεν, όπως επίσης και από τους Πράσινους.
Το νέο κοινοβούλιο θα ψηφίσει επίσης για 14 αντιπροέδρους και η πολιτική του σύνθεση είναι πιο περίπλοκη από ποτέ, με δύο ακροδεξιές ομάδες να διαθέτουν μεγαλύτερους αριθμούς.
Η ακροδεξιά θέλει πιο ισχυρό ρόλο στο ΕΚ
Οι Ευρωπαίοι Συντηρητικοί και Μεταρρυθμιστές, στους οποίους κυριαρχεί το κόμμα της Τζόρτζια Μελόνι «Αδέλφια της Ιταλίας», έχουν ήδη έναν αντιπρόεδρο, αλλά θέλουν δύο.
Η νέα ακροδεξιά ομάδα Πατριώτες για την Ευρώπη, που δημιουργήθηκε από τον Όρμπαν και περιλαμβάνει τον Εθνικό Συναγερμό της Γαλλίας, είναι τώρα η τρίτη μεγαλύτερη παράταξη του ευρωκοινοβουλίου και διεκδικεί επίσης δύο θέσεις αντιπροέδρων.
Η ομάδα αυτή περιλαμβάνει αμφιλεγόμενες προσωπικότητες όπως ο Ιταλός στρατηγός Ρομπέρτο Βανάτσι, συγγραφέας ενός βιβλίου με ομοφοβικά, μισογυνικά και αντιμεταναστευτικά σχόλια.
Οι ακροδεξιοί «Πατριώτες» αποτελούν «κόκκινη» γραμμή για τον κεντρώο συνασπισμό της φον ντερ Λάιεν.
«Δεν θέλουμε αυτοί οι ευρωβουλευτές να εκπροσωπούν τον θεσμό», δήλωσε ο Πέδρο Λόπεζ ντε Πάμπλο, εκπρόσωπος του ΕΛΚ, προσθέτοντας ότι γίνονται προσπάθειες για μην αποκτήσουν εξέχουσες θέσεις οι «ακροδεξιοί και οι φίλοι του Πούτιν».
Οι «Πατριώτες» ευρωβουλευτές μπορεί να αποκλειστούν από τις κορυφαίες κοινοβουλευτικές επιτροπές την επόμενη εβδομάδα.
Μια εξελισσόμενη κατάσταση
Η Elizabeth Kuiper, αναπληρώτρια διευθύντρια του think tank European Policy Centre, δήλωσε στο AFP ότι η «κατάσταση εξακολουθεί να εξελίσσεται».
«Η άρνηση ορισμένων ευρωβουλευτών να συνεργαστούν με την ακροδεξιά και η τύχη της φον ντερ Λάιεν συνδέονται στενά, καθώς αρκετές ομάδες έχουν επισημάνει την αντίθεσή τους στην υποστήριξη της ριζοσπαστικής δεξιάς», πρόσθεσε στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ή... χάος
Σύμφωνα με τους Financial Times, σε δύο ημέρες η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν θα λάβει τον λόγο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και θα προσπαθήσει να πείσει τουλάχιστον 361 από τα μέλη του να την ψηφίσουν. Το κύριο μήνυμά της θα είναι απλό: ψηφίστε με ή ψηφίστε... το χάος.
Εάν η Γερμανίδα χάσει, θα είναι η πρώτη φορά στην ιστορία που το ευρωκοινοβούλιο απορρίπτει υποψήφιο πρόεδρο της Επιτροπής.
Οπως σχολιάζουν οι FT, η φον ντερ Λάιεν και η ομάδα της προεκλογικής της εκστρατείας ήταν επιδεικτικά... ήσυχοι τις τελευταίες ημέρες, γεγονός που μαρτυρά τις τεταμένες διαπραγματεύσεις που διεξάγονται με μεμονωμένους ευρωβουλευτές και την έλλειψη βεβαιότητας ότι έχει εξασφαλίσει τα ποσοστά που χρειάζεται για την επανεκλογή της. Μέχρι και χθες, η ομάδα της έσβηνε και έγραφε ονόματα....
Αν χάσει την Πέμπτη, το «πληγωμένο» ΕΛΚ θα ακυρώσει τα καλοκαιρινά του σχέδια και θα προσπαθήσει να βρει μια εφεδρική λύση έκτακτης ανάγκης.
Η διαδικασία
Το πρωί της Πέμπτης, η απερχόμενη πρόεδρος και υποψήφια για την προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, θα απευθυνθεί στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου και θα ακολουθήσει συζήτηση με τις πολιτικές ομάδες.
Στη συνέχεια, στη 1 το μεσημέρι, τοπική ώρα, οι ευρωβουλευτές θα κληθούν να επιβεβαιώσουν την υποψηφιότητα της φον ντερ Λάιεν. Για να γίνει αυτό, η υποψήφια Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, θα πρέπει να εξασφαλίσει την απόλυτη πλειοψηφία του συνόλου των εδρών του Ευρωκοινοβουλίου (720), δηλαδή τουλάχιστον 361 ψήφους.
Η ψηφοφορία θα είναι φυσική και μυστική.
Σε περίπτωση μη εκλογής της, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα πρέπει να αποφασίσει και να προτείνει νέο όνομα για τη θέση, το οποίο θα επικυρωθεί σε ψηφοφορία το φθινόπωρο.
