Η διαρροή της δήλωσης Πόθεν Έσχες Κασσελάκη προκάλεσε την οργή των κασσελίστας.
Ο έκπτωτος πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σε μια πρωτοφανή κίνηση απέστειλε εξώδικο στα καθοδηγητικά όργανα του ΣΥΡΙΖΑ, υποστηρίζοντας ότι η διαρροή παραβίασε τα προσωπικά δεδομένα και έθιξε την προσωπικότητά του, «ξεχνώντας» ότι τα πόθεν έσχες όλων των υποψηφίων ήταν προγραμματισμένο να δημοσιοποιηθούν το ίδιο απόγευμα για λόγους διαφάνειας, όπως είχε αποφασίσει η Κεντρική Επιτροπή.
Ποιος πρέπει να προστατεύεται;
Δεν είναι σπάνιο να επικαλούνται τα προσωπικά δεδομένα πολιτικοί των οποίων τα οικονομικά ή ο προσωπικός βίος γεννούν ερωτήματα διαφάνειας. Πρόκειται βέβαια για στρεψοδικία. Η προστασία των προσωπικών δεδομένων συνιστά μια νομική ασπίδα για τον απλό πολίτη απέναντι στα ισχυρά κέντρα της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας. Δεν γίνεται να διαστρέφεται ο χαρακτήρας της για να μετατρέπεται σε τείχος αδιαφάνειας που προστατεύει τους φορείς και της πολιτικής και οικονομικής εξουσίας.
Η περιουσιακή κατάσταση ενός πολιτικού που ενδεχομένως αύριο κυβερνήσει την Ελλάδα, δεν είναι προσωπικό θέμα του. Όπως δεν είναι προσωπικό θέμα τους οι περιουσιακές καταστάσεις των συζύγων των πολιτικών. Είναι ζήτημα δημοσίου συμφέροντος να γνωρίζουμε τις περιουσιακές καταστάσεις της Μαρέβας Μητσοτάκη ή του Τάιλερ Μακμπέθ, του οποίου το Πόθεν Έσχες αρνήθηκε να δώσει στη δημοσιότητα η πλευρά Κασσελάκη, επικαλούμενη πάλι τα προσωπικά δεδομένα.
Είναι αυτονόητο ότι η πολιτική κριτική και η έρευνα για τα οικονομικά των πολιτικών δεν μπορεί να παίρνει τα χαρακτηριστικά του κανιβαλισμού και της δολοφονίας χαρακτήρα. Είναι εξίσου όμως αυτονόητο ότι η συμμετοχή στη πολιτική ζωή συνεπάγεται μια πολύ πιο διευρυμένη δημόσια έκθεση συγκριτικά με τους άλλους πολίτες.
Έσχες χωρίς Πόθεν
Το Πόθεν Έσχες Κασσελάκη δείχνει ότι είναι πλούσιος αλλά όχι τόσο πλούσιος όσο είχε δημιουργήσει την εντύπωση ότι είναι.
Επίσης, γεννάει εύλογα ερωτήματα το ότι δεν αναφέρει σε ποια πρόσωπα μεταβίβασε την Osios LLC για να πιστοποιηθεί ότι η μεταβίβαση δεν είναι εικονική. Κι έχουμε βέβαια την έλλειψη του Πόθεν Έσχες του Τάιλερ Μακμπέθ, χωρίς το οποίο το οποίο το Πόθεν Έσχες Κασσελάκη δεν είναι ολοκληρωμένο.
Κατά τα άλλα, το Πόθεν Έσχες Κασσελάκη παρουσιάζει τα δύο βασικά προβλήματα που έχουν γενικά οι δηλώσεις Πόθεν Έσχες των πολιτικών:
- Επί της ουσίας πρόκειται για δηλώσεις του Έσχες με γενικόλογες αναφορές στο Πόθεν. Δηλαδή ενώ η παρουσίαση της περιουσιακής κατάστασης είναι λεπτομερής, οι πηγές των εισοδημάτων περιγράφονται μόνο σε γενικές γραμμές.
- Δεν μπορεί να γίνει έλεγχος αν υπάρχουν περιουσιακά στοιχεία που δεν δηλώνονται. Αυτό δεν ισχύει μόνο για τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και για τη Βουλή η οποία δεν κάνει έλεγχο σε δεύτερο βαθμό για τα Πόθεν Έσχες των βουλευτών. Έλεγχος για ελλιπείς αναφορές γίνεται μόνο αφού κάποιος δημοσιογράφος ή αντίπαλος πολιτικός υποδείξει περιουσιακό στοιχείο που δεν έχει δηλωθεί στο Πόθεν Έσχες.
Ένα πλαίσιο (μη) ελέγχου
Η απουσία δευτεροβάθμιου ελέγχου δεν είναι το μόνο προβληματικό στοιχείο στη διαδικασία των Πόθεν Έσχες. Αυτή τη στιγμή λόγω σοβαρών προβλημάτων στο ηλεκτρονικό σύστημα κατάθεσης των αιτήσεων η προθεσμία για τις δηλώσεις Πόθεν Έσχες του… 2022 λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του τρέχοντος έτους. Περσινά ξινά σταφύλια δηλαδή.
Επιπλέον, το γεγονός ότι δίνεται η δυνατότητα στους βουλευτές να κάνουν τροποποιητικές δηλώσεις Πόθεν Έσχες ακόμα και όταν οι δηλώσεις τους δεν έχουν συμπεριλάβει σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, ακυρώνει την ουσία της διαδικασίας.
Για τα προβλήματα τη διαδικασίας του Πόθεν Έσχες, είναι χαρακτηριστική η περίπτωση Πάτση. Από το 2020 είχε περιέλθει σε γνώση της Επιτροπής Πόθεν Έσχες της Βουλής το ότι το Πόθεν Έσχες του βουλευτή τότε της ΝΔ Ανδρέα Πάτση παρουσίαζε σοβαρές ελλείψεις και ανακρίβειες -είχε δημοσιευτεί μάλιστα αναλυτικό ρεπορτάζ του Θανάση Κουκάκη στο Documento.
Η διαγραφή του Πάτση από τη ΝΔ έγινε μόλις το 2022, όταν το θέμα ήρθε ξανά στο φως της δημοσιότητας από τον Παύλο Πολάκη -δηλαδή όχι από τη διαδικασία ελέγχου της Βουλής. Τελικά, ο Πάτσης καταδικάστηκε σε τρία χρόνια φυλάκιση για ανακριβή δήλωση Πόθεν Έσχες πριν λίγες μέρες, τέσσερα ολόκληρα χρόνια αφότου είχε γίνει γνωστό το ζήτημα.
Πέρα από τους βουλευτές, τα πράγματα γίνονται ακόμα χειρότερα από τον τεράστιο αριθμό των προσώπων που είναι υπόχρεα σε δηλώσεις Πόθεν Έσχες και τον πολύ μικρό αριθμό των υπαλλήλων που καλούνται να τις ελέγχουν.
Για 400.000 δηλώσεις Πόθεν Έσχες, η Γ μονάδα της Αρχής για το βρώμικο χρήματα που καλείται να τις ελέγξει, διαθέτει 7 υπαλλήλους. Όπως γίνεται αντιληπτό, δεν πρόκειται περί μηχανισμού διαφάνειας, αλλά περί εμπαιγμού των πολιτών.
